Ευρώπη χωρίς στέγη: Δεύτερη η Αθήνα στην «απρόσιτη» κατοικία

Η στεγαστική κρίση βαθαίνει σε ολόκληρη την Ευρώπη, με τις τιμές των ακινήτων και τα ενοίκια να καταγράφουν ασταμάτητη άνοδο, πιέζοντας ασφυκτικά τα νοικοκυριά και φέρνοντας τις κυβερνήσεις αντιμέτωπες με μια νέα κοινωνική ανισορροπία. Η ραγδαία εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb εντείνει περαιτέρω το πρόβλημα, περιορίζοντας τη διαθεσιμότητα μακροχρόνιων κατοικιών και εκτινάσσοντας τις τιμές στις πιο τουριστικές πόλεις.

Η προειδοποίηση των Βρυξελλών

Απέναντι στην αυξανόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει πακέτο μέτρων για τη συγκράτηση των τιμών και την ενίσχυση της προσιτής στέγης.
Ο αρμόδιος επίτροπος, Δανός σοσιαλδημοκράτης Νταν Γιόργκενσεν, δήλωσε ότι «αν δεν αναγνωρίσουμε τη στέγαση ως κοινωνικό πρόβλημα που απαιτεί δράση, οι αντιευρωπαίοι λαϊκιστές θα κερδίσουν». Η Κομισιόν επιταχύνει την παρουσίαση του πρώτου ευρωπαϊκού σχεδίου προσιτής κατοικίας, μεταφέροντας την ημερομηνία από το 2026 στο 2025, καθώς η κρίση λαμβάνει πλέον επείγουσα διάσταση.

Αθήνα: Δεύτερη πιο απρόσιτη πόλη στην Ευρώπη

Τα στοιχεία της Deloitte για το 2025 είναι αποκαλυπτικά: η Αθήνα κατατάσσεται δεύτερη στην Ευρώπη σε δυσκολία πρόσβασης στη στέγη, αμέσως μετά το Άμστερνταμ.
Για την αγορά ενός μέσου διαμερίσματος, οι κάτοικοι της ελληνικής πρωτεύουσας χρειάζονται 15,3 φορές το ακαθάριστο ετήσιο εισόδημά τους, ενώ στο Άμστερνταμ απαιτούνται 15,4 φορές.

Ακολουθούν η Πράγα (15,0) και η Košice της Σλοβακίας (14,2), αποδεικνύοντας πως η στεγαστική πίεση παραμένει οξύτατη ακόμη και πέρα από τις μητροπόλεις της Δυτικής Ευρώπης.

Η Κρακοβία καταγράφει τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση τιμών (+28,1%), ενώ το Λουξεμβούργο παραμένει η ακριβότερη αγορά νέας κατοικίας με μέση τιμή 8.760 ευρώ/τ.μ.

Airbnb και τουρισμός: Η αθέατη πλευρά της «φούσκας»

Η εκρηκτική άνοδος του τουρισμού και η κυριαρχία των βραχυχρόνιων μισθώσεων έχουν επιδεινώσει τη στεγαστική πίεση στις ευρωπαϊκές πόλεις. Στην Πορτογαλία, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που παρουσίασε το Euronews, οι κατοικίες θεωρούνται υπερτιμημένες κατά περίπου 35% – η μεγαλύτερη απόκλιση στην Ε.Ε.

Η χώρα διαθέτει επίσης το χαμηλότερο ποσοστό προσιτής κατοικίας (μόλις 2%), ενώ η διαδικασία έκδοσης οικοδομικών αδειών μπορεί να διαρκέσει έως 31 εβδομάδες. Η Κομισιόν επισημαίνει ότι «σε πολλές πόλεις της Ε.Ε., η εξάπλωση πλατφορμών τύπου Airbnb έχει οδηγήσει σε αύξηση των ενοικίων και των τιμών κατοικιών, ειδικά στα ιστορικά κέντρα».

Η εικόνα στην υπόλοιπη Ευρώπη

Ο Δείκτης UBS για το 2025 καταγράφει αυξημένο κίνδυνο «φούσκας» στη Γενεύη και το Άμστερνταμ, ενώ η Μαδρίτη παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ετήσια πραγματική αύξηση τιμών. Στον αντίποδα, Λονδίνο, Παρίσι, Μιλάνο, Μόναχο και Φρανκφούρτη εμφανίζουν πιο σταθερή αγορά.

Οι πιο «προσιτές» αγορές νέας κατοικίας εντοπίζονται στη Δανία και την Ιταλία – στις πόλεις Όντενσε και Τορίνο χρειάζονται μόλις 4,9 φορές το ετήσιο εισόδημα για την αγορά διαμερίσματος 70 τ.μ., ενώ στο Μάντσεστερ ο δείκτης φτάνει τις 5,3 φορές.

Έξι συνεχόμενα τρίμηνα ανόδου

Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι από το 2010 έως τα μέσα του 2025, οι τιμές κατοικιών στην Ε.Ε. αυξήθηκαν κατά 60,5%, ενώ τα ενοίκια κατά 28,8%.
Σε χώρες όπως η Εσθονία (+218%), η Λιθουανία (+192%) και η Ουγγαρία (+125%), η αύξηση είναι θεαματική. Μετά από μια περίοδο σταθεροποίησης το 2023, οι τιμές κατοικιών καταγράφουν έξι συνεχόμενα τρίμηνα ανόδου.

Μια κρίση που μετατρέπεται σε κοινωνικό ζήτημα

Η έλλειψη νέων κατασκευών, η συγκέντρωση ακινήτων στα χέρια επενδυτών και η εκτίναξη των τιμών οδηγούν σε ένα νέο κοινωνικό χάσμα μεταξύ όσων διαθέτουν ιδιοκατοίκηση και όσων αναγκάζονται να παραμένουν στο ενοίκιο.
Η Κομισιόν εξετάζει τη θεσμοθέτηση ευρωπαϊκών κινήτρων για προσιτή κατοικία, αλλά και ρυθμίσεις στις βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Για την Ευρώπη του 2025, η στέγη δεν αποτελεί πλέον απλώς οικονομικό δείκτη – αλλά κρίσιμο παράγοντα κοινωνικής συνοχής.