Η ζέστη δεν μας «καίει» όλους το ίδιο: Τι αποκαλύπτει το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Θερμική ανισότητα: Οι γυναίκες πιο ευάλωτες στη ζέστη λόγω φυσιολογικών και ορμονικών παραγόντων – Αυξημένος ο κίνδυνος κατά την εγκυμοσύνη

Μια σειρά από νέες επιστημονικές μελέτες του FAME Lab του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας καταλήγουν σε ένα ανησυχητικό αλλά κρίσιμο συμπέρασμα: οι γυναίκες παρουσιάζουν αυξημένη ευαισθησία στην έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες. Όπως εξηγεί ο Δρ Ανδρέας Φλουρής, διευθυντής του Εργαστηρίου και σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η κλιματική κρίση εντείνει τη συχνότητα και τη διάρκεια των καυσώνων, με σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία.

Η θερμική καταπόνηση επηρεάζει κρίσιμες λειτουργίες του οργανισμού. Μικρές αυξήσεις της θερμοκρασίας του σώματος – ακόμη και 2-3°C – μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες, ιδιαίτερα στον εγκέφαλο. Θερμοκρασίες άνω των 40°C αυξάνουν τον κίνδυνο για θερμοπληξία, ενώ στους 38-40°C συχνά παρατηρούνται θερμική εξάντληση, λιποθυμία, άγχος, δίψα και πονοκέφαλοι.

Γιατί οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο από τη ζέστη

Οι μελέτες καταδεικνύουν πως οι γυναίκες έχουν μειωμένη ικανότητα ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματος σε σύγκριση με τους άνδρες. Παρότι διαθέτουν περισσότερους ιδρωτοποιούς αδένες, ιδρώνουν λιγότερο και ξεκινούν να ιδρώνουν αργότερα, όταν η θερμοκρασία του σώματός τους έχει ήδη αυξηθεί σημαντικά.

Η χαμηλότερη μυϊκή μάζα, το υψηλότερο ποσοστό λίπους (που λειτουργεί ως θερμομονωτικό), καθώς και ορμονικές αλλαγές (όπως αυτές που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση ή την εγκυμοσύνη), επιτείνουν την ευαισθησία των γυναικών στη ζέστη. Η προγεστερόνη, για παράδειγμα, ανεβάζει τη θερμοκρασία του σώματος κατά τη διάρκεια του κύκλου.

Στον εργασιακό χώρο, οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για θερμική δυσφορία και εξάντληση. Όπως επισημαίνει ο Δρ Φλουρής, η αφυδάτωση αποτελεί έναν επιπλέον κίνδυνο, αφού πολλές γυναίκες αποφεύγουν τη συχνή πρόσληψη υγρών λόγω έλλειψης πρόσβασης σε τουαλέτες – ιδιαίτερα σε υπαίθριες ή ανδροκρατούμενες εργασίες.

Η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες κατά την εγκυμοσύνη συνδέεται με πρόωρους τοκετούς, χαμηλό βάρος γέννησης και διπλάσιο κίνδυνο αποβολής, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία που παρουσιάζει η ομάδα του FAME Lab. Η θερμότητα δεν είναι απλώς δυσφορία – μπορεί να είναι και απειλή ζωής, ειδικά για ευάλωτες ομάδες όπως οι έγκυες γυναίκες.

Η ζέστη δεν είναι ουδέτερη – Είναι ζήτημα φύλου και πολιτικής υγείας

Οι φυσιολογικές διαφορές φύλου, η μορφολογία, η φροντίδα υγιεινής, οι εργασιακές συνθήκες και οι ορμονικοί παράγοντες συνθέτουν ένα πολύπλοκο παζλ ανισότητας απέναντι στη ζέστη. Οι επιστημονικές μελέτες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας φέρνουν στο φως ένα σημαντικό, αλλά παραγνωρισμένο ζήτημα Δημόσιας Υγείας, το οποίο καλεί για άμεσες πολιτικές πρόληψης και προστασίας.

Παρότι ορισμένες μελέτες δεν εντοπίζουν διαφορές μεταξύ των φύλων στη θερμορύθμιση, αυτό συχνά αποδίδεται σε πειραματικούς περιορισμούς: μικρά δείγματα, σύντομη έκθεση στη ζέστη ή ελαφρύς ρουχισμός. Όμως, η καθημερινότητα δεν είναι εργαστήριο – και οι κίνδυνοι είναι πραγματικοί.