Νόμπελ Ειρήνης 2025: Ο Τραμπ μένει εκτός – Ποιοι διεκδικούν το βραβείο

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα πάρει φέτος το Νόμπελ Ειρήνης που τόσο πολύ επιθυμεί. Η αγωνία κορυφώνεται στο Όσλο: Η νορβηγική επιτροπή Νόμπελ πρόκειται να ανακοινώσει το 2025 τον νικητή του Νόμπελ Ειρήνης. Το ερώτημα που παραμένει είναι ποιος ή ποια θα κερδίσει το βραβείο μέσα σε ένα παγκόσμιο σκηνικό γεμάτο συγκρούσεις.

Το Νόμπελ θα ανακοινωθεί την Παρασκευή στις 12:00 ώρα Ελλάδας στο Όσλο, σε ένα μάλλον σκοτεινό πλαίσιο: από το 1946, όταν άρχισαν να τηρούνται στατιστικά στοιχεία, ποτέ ο αριθμός των ένοπλων συγκρούσεων δεν ήταν τόσο υψηλός όσο το 2024, σύμφωνα με το Σουηδικό Πανεπιστήμιο της Ουψάλα.

Ένα πράγμα φαίνεται σίγουρο. Αν και ο Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίζεται ότι αξίζει το βραβείο για τον ρόλο του στην επίλυση οκτώ συγκρούσεων, οι παρατηρητές εκτιμούν ότι φέτος δεν θα το λάβει.

Τι λένε οι ειδικοί

«Όχι, φέτος δεν θα είναι ο Τραμπ», δηλώνει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Σουηδός καθηγητής Πέτερ Βάλενστεν, ειδικός σε διεθνή θέματα.
«Ίσως όμως την επόμενη χρονιά. Μέχρι τότε, η σκόνη θα έχει κατακαθίσει γύρω από τις πρωτοβουλίες του, κυρίως όσον αφορά την κρίση στη Γάζα», προσθέτει.

Ειδικοί θεωρούν υπερβολικό τον απολογισμό «ειρηνοποιού» που επικαλείται ο Αμερικανός πρόεδρος και εκφράζουν ανησυχίες για την πολιτική του «Πρώτα η Αμερική».
«Πέρα από τις απόπειρές του να μεσολαβήσει για τη Γάζα, διαπιστώνουμε πολιτικές που αντιβαίνουν στις αρχές της διαθήκης του Νόμπελ, δηλαδή τη διεθνή συνεργασία, την αδελφοσύνη μεταξύ των λαών και τον αφοπλισμό», επισημαίνει η Νίνα Γκρέγκερ, διευθύντρια του Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη του Όσλο (PRIO).

Αποχώρηση από διεθνείς οργανισμούς, εμπορικός πόλεμος ακόμα και με παλιούς συμμάχους, στρατιωτική παρέμβαση σε αμερικανικές πόλεις, επιθέσεις κατά της ακαδημαϊκής και δημοσιογραφικής ελευθερίας: ο κατάλογος είναι μακρύς.
«Βλέπουμε τον πίνακα στο σύνολό του. Αυτό που μετράει είναι η οργάνωση ή η προσωπικότητα στο σύνολό τους. Πρώτα εξετάζουμε τι έχουν συγκεκριμένα επιτύχει στην υπηρεσία της ειρήνης», εξηγεί ο Γέργκεν Βάντε Φρίντνες, πρόεδρος της επιτροπής Νόμπελ.

Υποψήφιοι και τάσεις

Φέτος έχουν προταθεί 338 άτομα και οργανώσεις, αν και οι λεπτομέρειες παραμένουν μυστικές για 50 χρόνια. Δικαίωμα υποβολής έχουν κοινοβουλευτικοί, υπουργοί, πρώην βραβευμένοι, μέλη της επιτροπής Νόμπελ και ορισμένοι καθηγητές.

Απουσία μεγάλου φαβορί, στο Όσλο κυκλοφορούν διάφορα ονόματα: το δίκτυο σουδανών εθελοντών Πυρήνες Άμεσης Επέμβασης (ERR), η Ρωσίδα Γιούλια Ναβάλναγια, χήρα του αντιπολιτευόμενου Αλεξέι Ναβάλνι, ή η υπηρεσία του ΟΑΣΕ που στέλνει παρατηρητές στις εκλογές (BIDDH).

Τα τελευταία χρόνια, η επιτροπή δείχνει να επιστρέφει σε πιο «κλασικές» ιδέες περί ειρήνης, συνδέοντας το βραβείο με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία, την ελευθερία του Τύπου και την ενίσχυση των γυναικών, σύμφωνα με τον Χάλβαρντ Λέιρα, διευθυντή ερευνών στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων (NUPI).
«Η διαίσθησή μου είναι ότι φέτος θα επιλεγεί ένα πρόσωπο όχι υπερβολικά αμφιλεγόμενο», προσθέτει.

Η επιτροπή θα μπορούσε να τονίσει ξανά την προσήλωσή της σε μια παγκόσμια τάξη που αμφισβητεί ο Τραμπ, βραβεύοντας τον επικεφαλής του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ή μια υπηρεσία του ΟΗΕ, όπως η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες (HCR) ή η υπηρεσία για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA).

Μπορεί επίσης να διακριθεί η διεθνής δικαιοσύνη (Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ ή Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο) ή η ελευθερία του Τύπου μέσω ΜΚΟ, όπως η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF).
Όπως συχνά συμβαίνει, η επιτροπή μπορεί να επιλέξει και την έκπληξη.