Η ελληνική ακτοπλοΐα αλλάζει με σχέδιο για ειδικό Ταμείο που θα δώσει «ανάσα» στις μικρές εταιρείες και νέες παροχές στις άγονες γραμμές

Η κυβέρνηση να ενεργοποιεί επενδύσεις που ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ για τον πράσινο εκσυγχρονισμό του στόλου και την αναβάθμιση των υπηρεσιών στις άγονες γραμμές. Πρόκειται για ένα σχέδιο που συνδυάζει ευρωπαϊκούς πόρους, χαμηλότοκα δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και ιδιωτικές επενδύσεις, με στόχο τη μείωση των εκπομπών CO₂, τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη στήριξη της νησιωτικότητας.

Ο «πράσινος» εκσυγχρονισμός του στόλου

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, οι παρεμβάσεις χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: νέες ναυπηγήσεις, ενεργειακές αναβαθμίσεις υφιστάμενων πλοίων και μεγάλες μετασκευές. Από το συνολικό πακέτο, τα 300 εκατ. ευρώ θα καλυφθούν από δημόσια στήριξη μέσω του Ταμείου Εκσυγχρονισμού, το οποίο τροφοδοτείται από τα έσοδα του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS). Τα χρήματα αυτά θα συγκεντρώνονται σταδιακά έως το 2032, ενώ ενδιάμεσα θα υπάρχει στήριξη από την ΕΤΕπ με χαμηλότοκα δάνεια έως 700 εκατ. ευρώ.

Η συνδυαστική αξιοποίηση επιχορηγήσεων και δανεισμού δημιουργεί τη βάση για την κινητοποίηση πρόσθετων ευρωπαϊκών και ιδιωτικών κεφαλαίων, ενισχύοντας παράλληλα τη ναυπηγική βιομηχανία της χώρας. Η επιτυχία του προγράμματος θεωρείται καθοριστική, καθώς η μέση ηλικία των ακτοπλοϊκών πλοίων ξεπερνά τα 25 έτη και απαιτείται εκ βάθρων ανανέωση για συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.

Ωστόσο, το μεγαλύτερο «αγκάθι» για τις μικρές και μονοβάπορες εταιρείες παραμένει η πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Χωρίς ισχυρές εγγυήσεις ή συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας, δυσκολεύονται να αντλήσουν δάνεια για νέες επενδύσεις. Έτσι, η αγορά ζητά τη δημιουργία νέου ειδικού Ταμείου με σαφείς κανόνες και κριτήρια, ώστε όλες οι εταιρείες να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια, με έμφαση στην κάλυψη ιδίων πόρων που σήμερα αποτελούν τροχοπέδη.

Νέα εποχή στις άγονες γραμμές

Παράλληλα, το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής προχώρησε για πρώτη φορά σε τετραετείς συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας, συνολικού ύψους 668 εκατ. ευρώ, για την κάλυψη άγονων γραμμών. Το Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών έχει ήδη γνωμοδοτήσει θετικά, ενώ ο υπουργός Ναυτιλίας, Βασίλης Κικίλιας, υπέγραψε την τελική απόφαση.

Οι νέες συμβάσεις εξασφαλίζουν σταθερά και αξιόπιστα δρομολόγια για τους νησιώτες, αλλά και πρόσθετες κοινωνικές παροχές:

• Δωρεάν μετακινήσεις δύο φορές τον μήνα για νεφροπαθείς, καρκινοπαθείς και ΑμεΑ άνω του 67%, μαζί με συνοδό και όχημα.

• Έκπτωση 50% για τρίτεκνες οικογένειες και συνταξιούχους του ΝΑΤ.

• Δωρεάν εισιτήρια για ερασιτέχνες αθλητές.

• Δωρεάν μετακινήσεις για στελέχη του Λιμενικού Σώματος.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη νέα γραμμή ro-ro Κερατσίνι – Μεστά – Σίγρι – Αλεξανδρούπολη, διάρκειας τριών ετών, που προβλέπει τη δωρεάν μεταφορά 70 νταλικών εβδομαδιαίως με προορισμό τον Έβρο. Το μέτρο αυτό, που υιοθετεί τη λογική των πολυτροπικών μεταφορών, αποσκοπεί τόσο στη μείωση του κόστους για επιχειρήσεις και κοινωνία, όσο και στην ανασυγκρότηση της περιοχής μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2023.

Με την πολυετή διάρκεια των συμβάσεων, οι ακτοπλοϊκές εταιρείες αποκτούν προβλεψιμότητα και οικονομική ασφάλεια, γεγονός που τις διευκολύνει να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις και να διεκδικήσουν τραπεζική χρηματοδότηση. Σήμερα, περίπου 24 μικρές εταιρείες που δραστηριοποιούνται κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν κεφάλαια λόγω χαμηλής κεφαλαιακής επάρκειας και έλλειψης διαφάνειας.

Οφέλη για νησιώτες και εθνική στρατηγική

Ετησίως, το κράτος επιδοτεί 57 πλοία σε 73 γραμμές (22 που συνδέουν νησιά με την ηπειρωτική χώρα και 51 ενδονησιωτικές). Έτσι, διασφαλίζεται ότι ακόμη και τα πιο απομακρυσμένα νησιά διατηρούν τη σύνδεσή τους με τον εθνικό κορμό.

Ο υπουργός Ναυτιλίας έχει τονίσει ότι «η νησιωτικότητα δεν αποτελεί μειονέκτημα, αλλά συγκριτικό πλεονέκτημα», υπογραμμίζοντας πως η κυβερνητική στρατηγική βασίζεται στην ισότιμη πρόσβαση όλων των νησιωτών σε μεταφορές, υγεία και ανάπτυξη.