Ο ευρωπαϊκός ναυτιλιακός κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος με αυξανόμενη πίεση από την Ασία, καθώς η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα κερδίζουν συνεχώς μερίδιο αγοράς στις ναυπηγήσεις και τον ναυτιλιακό εξοπλισμό. Σε μια κοινή παρέμβαση, η Ένωση Ευρωπαίων Εφοπλιστών (ECSA) και η Sea Europe, που εκπροσωπεί τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία, ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει άμεσα μέτρα για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου.

Στην κοινή τους πρόταση, οι δύο οργανισμοί καλούν την Κομισιόν να εντάξει τη ναυτιλία στην Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Στρατηγική και στο Επενδυτικό Σχέδιο για τις Βιώσιμες Μεταφορές, ώστε να διασφαλιστεί η ανάπτυξη και η ανθεκτικότητα του ευρωπαϊκού ναυτιλιακού cluster. Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη παραμένει παγκόσμια δύναμη στη ναυτιλία, τα τελευταία χρόνια η Ασία αυξάνει το μερίδιό της με ταχύτερους ρυθμούς, ενώ η ευρωπαϊκή χωρητικότητα έχει μειωθεί από 38,5% το 2018 στο 35% σήμερα.

Η πρότασή τους περιλαμβάνει:

• Ένταξη του ναυτιλιακού cluster στην Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Στρατηγική για τη Ναυτιλία
• Συμπερίληψη του κλάδου στο Επενδυτικό Σχέδιο για τις Βιώσιμες Μεταφορές
• Ενίσχυση χρηματοδοτικών εργαλείων για την ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση

Η Ευρώπη χάνει έδαφος – Ο ναυτιλιακός κλάδος σε δύσκολη θέση

Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από την ECSA, με βάση μελέτες της Deloitte και της CE Delft, αποκαλύπτουν ότι σχεδόν το 60% του ευρωπαϊκού στόλου ανήκει σε ελληνικά συμφέροντα, ωστόσο οι Ευρωπαίοι ναυπηγοί και οι κατασκευαστές εξοπλισμού βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Στην Ευρώπη πλέον κατασκευάζονται σχεδόν αποκλειστικά κρουαζιερόπλοια, πολεμικά πλοία και ειδικά σκάφη, ενώ τα μεγάλα εμπορικά πλοία παράγονται κατά κύριο λόγο στην Ασία.

Το γεγονός ότι οι ασιατικές κυβερνήσεις επιδοτούν τις ναυπηγήσεις, ενώ η Ευρώπη έχει απαγορεύσει τέτοιες πρακτικές από τη δεκαετία του ’90, δημιουργεί σημαντικό ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία. Επιπλέον, τα μεγάλα ασιατικά ναυπηγεία δίνουν προτεραιότητα στους τοπικούς κατασκευαστές εξοπλισμού, δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο τη θέση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων του κλάδου.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ECSA, η Ευρώπη παραμένει παγκόσμια δύναμη στη ναυτιλία, αλλά η κυριαρχία της δοκιμάζεται.

• Το 2018 κατείχε το 38,5% του παγκόσμιου στόλου – Σήμερα, το ποσοστό της έχει μειωθεί στο 35%
• Το 60% της ευρωπαϊκής χωρητικότητας ανήκει σε ελληνικά συμφέροντα
• Η Ασία κυριαρχεί στις ναυπηγήσεις, ενώ η Ευρώπη περιορίζεται σε κρουαζιερόπλοια, ειδικά σκάφη και πολεμικά πλοία

Οι μεγάλες ναυπηγικές χώρες –Κίνα, Ιαπωνία, Νότια Κορέα– επιδοτούν τις ναυπηγικές τους δραστηριότητες, κάτι που η ΕΕ έχει απαγορεύσει από τη δεκαετία του ’90. Αυτό οδηγεί και στην υποχώρηση των Ευρωπαίων κατασκευαστών ναυτιλιακού εξοπλισμού, καθώς τα ασιατικά ναυπηγεία προτιμούν τοπικούς προμηθευτές.

Οι βασικές προτάσεις για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ναυτιλίας

Ο γενικός γραμματέας της ECSA, Σωτήρης Ράπτης, επισήμανε ότι το διευρυνόμενο χάσμα καινοτομίας στην Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, καθώς η οικονομική στήριξη από τα έσοδα του ευρωπαϊκού και εθνικού συστήματος εμπορίας ρύπων μπορεί να ενισχύσει την υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών και καυσίμων. Παράλληλα, ο γενικός γραμματέας της Sea Europe, Christophe Tytgat, υπογράμμισε ότι η Ευρώπη πρέπει να καταστεί λιγότερο εξαρτημένη από τρίτες χώρες, επενδύοντας σε μια ισχυρή βιομηχανική ναυτιλιακή στρατηγική που θα ενισχύσει την καινοτομία και την ανθεκτικότητα του κλάδου.

Στην κοινή τους δήλωση, οι δύο φορείς ζητούν από την ΕΕ να διασφαλίσει ένα ισότιμο ρυθμιστικό και φορολογικό περιβάλλον για τον ναυτιλιακό κλάδο, καθώς και να παράσχει οικονομικά κίνητρα για την ανάπτυξη ναυπηγείων και την υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών. Επιπλέον, προτείνουν την εισαγωγή δεσμευτικών υποχρεώσεων για την παραγωγή καθαρών καυσίμων στην Ευρώπη, προκειμένου να στηριχθεί η μετάβαση σε πλοία χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών.

Η χρηματοδότηση θεωρείται καθοριστικός παράγοντας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού ναυτιλιακού τομέα. Οι εφοπλιστές και τα ναυπηγεία ζητούν ευκολότερη πρόσβαση σε δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς και τη διάθεση των εσόδων από το Σύστημα Εμπορίας Ρύπων της ΕΕ για την υποστήριξη της ενεργειακής μετάβασης. Διαφορετικά, προειδοποιούν, η Ευρώπη κινδυνεύει να υποχωρήσει περαιτέρω στην παγκόσμια κατάταξη, με αρνητικές επιπτώσεις για την οικονομία και τη ναυτιλιακή της βιομηχανία.

1. Διατήρηση ενός διεθνώς ανταγωνιστικού ναυτιλιακού τομέα, με ισότιμο ρυθμιστικό και φορολογικό πλαίσιο
2. Οικονομικά κίνητρα για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών ναυπηγείων και των κατασκευαστών εξοπλισμού
3. Επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες και στήριξη για την αναβάθμιση των ναυπηγείων
4. Δέσμευση της ΕΕ για την παραγωγή καθαρών καυσίμων, με βάση την Πράξη για τη Βιομηχανία Καθαρού Μηδενός
5. Διευκόλυνση της πρόσβασης σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση για ναυτιλιακές επενδύσεις

«Η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο ανθεκτική και λιγότερο εξαρτημένη από ξένα κράτη. Μια ισχυρή ναυτιλιακή στρατηγική είναι κρίσιμη για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας», τόνισε ο Christophe Tytgat, γενικός γραμματέας της Sea Europe.

Ο ευρωπαϊκός ναυτιλιακός κλάδος βρίσκεται σε καθοριστική καμπή. Εάν η ΕΕ δεν προχωρήσει σε επαρκή στήριξη, η ευρωπαϊκή ναυτιλία κινδυνεύει να υποχωρήσει περαιτέρω στην παγκόσμια κατάταξη.