Τα προβλήματα του έργου που κόστισε 130 εκατ. ευρώ και η παντελής απουσία βαριάς συντήρησης
Η συμπλήρωση είκοσι χρόνων από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 2024, θα βρει την πλέον εμβληματική αθλητική εγκατάσταση της χώρας σφραγισμένη. Οι απαιτητικές εργασίες συντήρησης, επισκευής και αντικατάστασης τμημάτων των τεράστιων μεταλλικών κατασκευών του Στεγάστρου Καλατράβα, θα διαρκέσουν το λιγότερο οκτώ μήνες από την υπογραφή της σύμβασης, η οποία όμως αργεί εν αναμονή και της νέας μελέτης του ΤΕΕ που καλείται σε συνεργασία με το ΕΜΠ να επιβεβαιώσει την έκταση της ζημιάς από την εγκατάλειψη 19 ετών και να χαράξει τις αναγκαίες ενέργειες.
Αυτό τουλάχιστον προέβλεψαν τα ορόσημα της απόφασης ένταξης του έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης, μια εκτίμηση που έγινε βεβαίως προτού χαρτογραφηθεί πλήρως η σημερινή κατάσταση του Στεγάστρου, που έχει κατασκευαστεί από δομικό χάλυβα, βάρους 19.000 τόνων.
Το παραδοτέο της μελέτης που ανέθεσε το ΤΑΙΠΕΔ, στο πλαίσιο της ωρίμανσης του έργου της αναβάθμισης του ΟΑΚΑ την οποία ανέλαβε επισήμως στα τέλη του 2021, οδήγησε στην άμεση απόφαση να σφραγιστεί τόσο το Ολυμπιακό Στάδιο, όσο και το Ποδηλατοδρόμιο επ’ αόριστον. Αποφεύγοντας να δώσει ορίζοντα επανεκκίνησης για τη λειτουργία του Σταδίου, ο αναπληρωτής υπουργός Αθλητισμού, Γιάννης Βρούτσης, δήλωσε εχθές αισιόδοξος ότι το Ποδηλατοδρόμιο θα ανοίξει ξανά εντός του 2024.
Εάν συνεκτιμηθεί ότι ο τελικός ορίζοντας για την ολοκλήρωση των έργων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, στο οποίο έχει ενταχθεί η «Ανακαίνιση του ΟΑΚΑ» με 57 εκατ. ευρώ, είναι το τέλος του2025, τότε προβάλει ένας πιο ρεαλιστικός ορίζοντας στις προσδοκίες για την «επιστροφή» του Ολυμπιακού Σταδίου στην ενεργό δράση.
Ο συναγερμός από την UEFA και ο δρόμος για το Υπερταμείο
Ο συναγερμός χτύπησε στα τέλη του 2018, όταν αξιωματούχοι της UEFA, κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα παρατήρησαν ταλάντωση στο άνω διάζωμα του σταδίου. Οι αρμόδιοι ενεργοποιήθηκαν άμεσα για μια πρώτη αυτοψία, που διενεργήθηκε από μηχανικούς της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, και, σύμφωνα με σχετικές ανακοινώσεις, δεν έδειξε κάποιο «οφθαλμοφανές» πρόβλημα. Υπήρξε όμως δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας για την απαραίτητη μελέτη στατικότητας.
Προκειμένου να γίνουν τα επιβεβλημένα βήματα και, δεδομένου ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού δεν διαθέτει το απαραίτητο τεχνικό προσωπικό για μια τόσο απαιτητική εμπειρογνωμοσύνη, ζητήθηκε η τεχνική συνδρομή του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Τον Μάρτιο του 2019, με ΚΥΑ, ανατέθηκαν, τα έργα, οι μελέτες και οι συμβάσεις παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών για τη συντήρηση, βελτίωση, ανακαίνιση των κατασκευών και εγκαταστάσεων του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών ΟΑΚΑ, αρμοδιότητας Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στη Γενική Γραμματεία Υποδομών του ΥΠΟΜΕ.
Ο πιο καθοριστικός παράγοντας. πάντως, για να ενεργοποιηθούν οι αρμόδιοι δεν ήταν άλλος από την πίεση των Ευρωπαίων. Κι αυτό διότι η τότε κυβέρνηση, στο πλαίσιο της μεταμνηνονιακής εποπτείας, στα τέλη του 2018, είχε δεσμευτεί για τη μεταφορά του ΟΑΚΑ στο Υπερταμείο ως το τέλος του 2020, με στόχο την επίτευξη της βιωσιμότητάς του.
Προβλήματα εξαρχής
Το διάσημο Στέγαστρο, που φέρει τη σφραγίδα του Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα, κόστισε 130 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Μόνο το βάρος της μεταλλικής κατασκευής από δομικό χάλυβα, φθάνει τους 19.000 τόνους, καλύπτοντας επιφάνεια 25.000 τ.μ. Ένα χρόνο μετά τους Αγώνες πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις-επιδιορθώσεις, μετά από επιθεωρήσεις και μη καταστροφικούς ελέγχους που πραγματοποίησε ο γερμανικός τεχνικός οίκος Germanischer Lloyd, στους οποίους διαπιστώθηκαν κακοτεχνίες, που είχαν κυρίως να κάνουν με τις συγκολλήσεις των μεταλλικών στοιχείων. Επισήμαιναν πάντως τότε οι Γερμανοί επιθεωρητές ότι δεν υπήρχε πρόβλημα ευστάθειας ή ασφάλειας του στεγάστρου.
Πριν την παραλαβή του έργου, είχε εγκατασταθεί μέσω του συμβούλου κατασκευής (BUNG), πιλοτικό σύστημα παρακολούθησης συμπεριφοράς του στεγάστρου μέσω ηλεκτρονικών οργάνων που κατέγραφαν τις μετακινήσεις εντατικά. Τα ευρήματα τότε της επιθεώρησης περιλαμβάνονται στις σχετικές αναφορές και τα οφειλόμενα στον ανάδοχο προβλήματα, αποκαταστάθηκαν στο πλαίσιο των συμβατικών του υποχρεώσεων.
Το επίμαχο Εγχειρίδιο Συντήρησης και Λειτουργίας του Στεγάστρου έχει συνταχθεί από το 2006, χάθηκε όμως στα συρτάρια της ελληνικής γραφειοκρατίας. Η fast track πρακτική που υιοθετήθηκε στα «ολυμπιακά» έργα, χωρίς την απαραίτητη αδειοδότηση, όπως ήταν αναμενόμενο στοίχισε στη συντήρησή του. Μέχρι την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, με διάταξη που συμπεριλήφθηκε στο νόμο 4178/2013, δεν μπορούσε να εκδοθεί η απαιτούμενη πολεοδομική άδεια για τις αναγκαίες εργασίες επισκευής και συντήρησης.
Σημειώνεται ότι το 2014 για την συντήρηση και επισκευή των μεταλλικών κατασκευών Καλατράβα του ΟΑΚΑ, με ενέργειες του τότε Υφυπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού και σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής, διασφαλίστηκε συνολικό ποσό 8 εκατ. ευρώ στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας για δύο έργα: 1. Έλεγχος και Παρακολούθηση της Δομοστατικής Υγείας των Στεγάστρων του Ολυμπιακού Σταδίου, του ποδηλατοδρομίου και λοιπόν Μεταλλικών Κατασκευών στο ΟΑΚΑ, 2. Συντήρηση – Επισκευή Μεταλλικών Κατασκευών στο ΟΑΚΑ. Η αλλαγή κυβέρνησης πάγωσε κάθε διαδικασία.
