Fitch Ratings: Δημοσιονομική σύγκλιση στην Ευρώπη – Ενίσχυση του Νότου, επιδείνωση στον Βορρά

Η Fitch Ratings επισημαίνει ότι οι αντίθετες τάσεις στη δημοσιονομική δυναμική μεταξύ των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου και Βορρά αποτελούν τον κύριο μοχλό της σύγκλισης των πιστοληπτικών αξιολογήσεων στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον οίκο, το φαινόμενο αυτό θα συνεχιστεί τα επόμενα έτη, υπό το βάρος εντεινόμενων δημοσιονομικών πιέσεων και διαφοροποιημένων εθνικών στρατηγικών προσαρμογής.

Ελλάδα – Σταθερή δημοσιονομική επίδοση, θετικές προοπτικές

Η Fitch εκτιμά ότι η Ελλάδα θα διατηρήσει δημοσιονομικά πλεονάσματα μεσοπρόθεσμα, μετά τις πρόσφατες υπεραποδόσεις έναντι των στόχων. Η χώρα διατηρεί αξιολόγηση BBB- με θετικές προοπτικές, γεγονός που αποδίδεται στη συνεπή εφαρμογή πολιτικών δημοσιονομικής σύνεσης, στη σταθερή μείωση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ και στη βελτιωμένη αξιοπιστία της δημοσιονομικής διαχείρισης.

Ο οίκος τοποθετεί την Ελλάδα μεταξύ των οικονομιών που υποστηρίζουν την περαιτέρω σύγκλιση του αξιόχρεου εντός της Ευρωζώνης, με σταθερές προοπτικές ανάπτυξης και βελτιούμενη ποιότητα χρέους.

Ανακατανομή πιστοληπτικών αξιολογήσεων

Στο δεκάμηνο του 2025, η Fitch αναβάθμισε τρεις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και υποβάθμισε τέσσερις χώρες του Βορρά, επιβεβαιώνοντας την αναστροφή της ιστορικής διαφοροποίησης μεταξύ των δύο περιφερειών.

Η απόκλιση των δημοσιονομικών επιδόσεων εξηγεί τη σύγκλιση των αξιολογήσεων. Οι χώρες του Νότου –μεταξύ αυτών η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιρλανδία– εμφανίζουν ουσιαστική πρόοδο στη δημοσιονομική εξυγίανση, περιορισμό των ανισορροπιών και βελτίωση της εξωτερικής ανταγωνιστικότητας.

Αντίθετα, οι υποβαθμίσεις στον Βορρά συνδέονται με αυξημένη δημοσιονομική χαλάρωση και επιβάρυνση του χρέους από το 2019. Ενδεικτικά:

• Φινλανδία: άνοδος του δείκτη χρέους/ΑΕΠ κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες,
• Γαλλία: αύξηση κατά 15 μ.μ.,
• Αυστρία: αύξηση κατά 10 μ.μ.,
• Βέλγιο: διατήρηση υψηλού επιπέδου χρέους και επίμονων ελλειμμάτων.

Δημοσιονομικές προβολές και προοπτικές

Στο βασικό μακροοικονομικό σενάριο της Fitch, προβλέπεται ήπια δημοσιονομική χαλάρωση στη Δυτική Ευρώπη, με το μέσο δημοσιονομικό έλλειμμα να αυξάνεται από 1,3% του ΑΕΠ το 2024–2025 σε 1,8% του ΑΕΠ το 2026–2027.

Ωστόσο, οι χώρες με υπεραποδόσεις (Ελλάδα, Κύπρος, Ιρλανδία) αναμένεται να διατηρήσουν πλεονασματική δημοσιονομική θέση, γεγονός που στηρίζει τη θετική προοπτική των αξιολογήσεών τους. Αντίστοιχα, θετικές προοπτικές διατηρούν επίσης η Ισλανδία και το Σαν Μαρίνο, ενισχύοντας την περιφερειακή σύγκλιση του αξιόχρεου.

Δημοσιονομικές ακαμψίες και διαρθρωτικές πιέσεις

Η Fitch υπογραμμίζει ότι οι χώρες που υποβαθμίστηκαν το 2025 αντιμετωπίζουν σημαντικές δημοσιονομικές ακαμψίες, καθώς η αναλογία δαπανών προς ΑΕΠ διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στο 56%, έναντι 46,5% στη Δυτική Ευρώπη και περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα.

Οι διαρθρωτικές πιέσεις προέρχονται κυρίως από τη γήρανση του πληθυσμού, τις αυξημένες δαπάνες τόκων λόγω υψηλότερων επιτοκίων, καθώς και από την ανάγκη ενίσχυσης των αμυντικών δαπανών κατ’ εφαρμογή των δεσμεύσεων του ΝΑΤΟ για το 2025. Οι οικονομίες με επαρκή δημοσιονομικά περιθώρια προβλέπεται να προχωρήσουν ταχύτερα σε αύξηση των σχετικών κονδυλίων, γεγονός που θα επηρεάσει βραχυπρόθεσμα την εξέλιξη των ισοζυγίων.

Κίνδυνοι και παράγοντες παρακολούθησης

Ο οίκος επισημαίνει ότι ο πολιτικός κατακερματισμός σε ορισμένες χώρες του Βορρά αυξάνει την αβεβαιότητα ως προς τη δυνατότητα μακροπρόθεσμης δημοσιονομικής προσαρμογής. Η ισορροπία μεταξύ δημοσιονομικών εσόδων και δαπανών παραμένει η κύρια πρόκληση για τις κυβερνήσεις, καθώς η αύξηση των εσόδων προσκρούει σε πολιτικούς και κοινωνικούς περιορισμούς, ενώ η περιστολή των δαπανών είναι διαρθρωτικά δύσκολη.

Η Fitch αναμένει ότι η συνέχιση των διαφοροποιημένων δημοσιονομικών πολιτικών θα οδηγήσει σε περαιτέρω σταδιακή σύγκλιση των αξιολογήσεων στην Ευρώπη, με τον Νότο να εμφανίζει βελτιούμενο πιστοληπτικό προφίλ και τον Βορρά να αντιμετωπίζει πιέσεις στα δημόσια οικονομικά.