Λαγκάρντ: Η Ευρώπη χρειάζεται 1,2 τρισ. ευρώ ετησίως για την πράσινη μετάβαση και ενοποίηση κεφαλαιαγορών

Η πρόεδρος της ΕΚΤ επισημαίνει την ανάγκη επιτάχυνσης των επενδύσεων στην καθαρή ενέργεια και εμβάθυνσης των κεφαλαιαγορών της Ε.Ε., προκειμένου η Ευρώπη να διατηρήσει τη βιομηχανική και τεχνολογική της ανταγωνιστικότητα στη νέα γεωοικονομική συγκυρία.

Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα έχει καταστεί μη βιώσιμη, όπως τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, στο συνέδριο για το Κλίμα της Norges Bank στο Όσλο (21/10). Η ενεργειακή κρίση και η επιταχυνόμενη κλιματική επιδείνωση, σημείωσε, αναδεικνύουν την ανάγκη για ένα νέο υπόδειγμα ενεργειακής ασφάλειας, βιωσιμότητας και οικονομικής προσβασιμότητας.

Η τοποθέτησή της ήρθε λίγες ώρες μετά την απόφαση της Ε.Ε. για πλήρη διακοπή εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου από την 1η Ιανουαρίου 2028 — εξέλιξη που σηματοδοτεί την οριστική μετάβαση προς ένα ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα βασισμένο στις ΑΠΕ και στην ηλεκτροπαραγωγή χαμηλών εκπομπών.

Ενεργειακό κόστος και ανταγωνιστικότητα

Η Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι το ενεργειακό σοκ της περιόδου 2021–2023 αποκάλυψε τα στρατηγικά τρωτά σημεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η απότομη άνοδος των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού —σε συνδυασμό με την παρατεταμένη εξάρτηση από εξωτερικούς προμηθευτές— έχει διαβρώσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και αυξήσει τα κόστη παραγωγής.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. παραμένουν περίπου 2,5 φορές υψηλότερες από τις αντίστοιχες στις ΗΠΑ, ενώ οι τιμές φυσικού αερίου είναι σχεδόν τετραπλάσιες. Οι ανισορροπίες αυτές καθορίζουν πλέον κρίσιμες επενδυτικές αποφάσεις, επηρεάζοντας τη γεωγραφική κατανομή βιομηχανικών εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης.

Μελέτες της ΕΚΤ δείχνουν ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, σε αντίθεση με τις αμερικανικές, μειώνουν δραστικά τις κεφαλαιουχικές δαπάνες και τα budgets R&D όταν υφίστανται ενεργειακό σοκ, γεγονός που εντείνει τον κίνδυνο αποβιομηχάνισης.

Νέες ανάγκες χρηματοδότησης – 1,2 τρισ. ευρώ τον χρόνο

Η πρόεδρος της ΕΚΤ εκτίμησε ότι οι συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες για την πράσινη μετάβαση της Ε.Ε. ανέρχονται σε 1,2 τρισ. ευρώ ετησίως, εκ των οποίων τα 2/3 θα πρέπει να καλυφθούν από τον ιδιωτικό τομέα. Παρότι η Ευρώπη διαθέτει επαρκές επίπεδο αποταμιεύσεων, η μετατροπή αυτών των αποταμιεύσεων σε παραγωγικές επενδύσεις παραμένει περιορισμένη.

Η Λαγκάρντ χαρακτήρισε τις κεφαλαιαγορές ως τον «κρίκο που λείπει» στη χρηματοδοτική αλυσίδα της πράσινης μετάβασης. Η χαμηλή χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων όπως ομόλογα και μετοχικό κεφάλαιο, σε συνδυασμό με την κατακερματισμένη αγορά, επιβραδύνει την κινητοποίηση κεφαλαίων για έργα ΑΠΕ και υποδομών.

Η ίδια χαιρέτισε τη νέα πολιτική δυναμική υπέρ της Ένωσης Κεφαλαιαγορών (Capital Markets Union), την οποία επανέφερε πρόσφατα στο προσκήνιο ο Γερμανός Καγκελάριος, τονίζοντας ότι χωρίς ενοποιημένες αγορές δεν μπορεί να υπάρξει αποτελεσματική ενεργειακή ένωση.

Ρυθμιστική σταθερότητα και εμπιστοσύνη επενδυτών

Η Λαγκάρντ τόνισε ότι η επιτυχία της πράσινης μετάβασης εξαρτάται από ένα προβλέψιμο και αξιόπιστο επενδυτικό περιβάλλον. Η διατήρηση σταθερής τιμής άνθρακα, η μείωση των φορολογικών στρεβλώσεων υπέρ του φυσικού αερίου και η επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης αποτελούν βασικές προϋποθέσεις.

Σημείωσε χαρακτηριστικά ότι σε ορισμένα κράτη μέλη η αδειοδότηση ενός έργου ηλιακής ενέργειας μπορεί να απαιτεί έως πέντε έτη, ενώ για χερσαία αιολικά έργα έως εννέα, γεγονός που δημιουργεί σοβαρές καθυστερήσεις έναντι των κλιματικών στόχων της Ε.Ε.

Η ίδια κάλεσε τα κράτη μέλη να μειώσουν τους φόρους ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στη μελλοντική ζήτηση και να προωθηθεί η αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ηλεκτροπαραγωγή μηδενικών εκπομπών.

Προοπτικές

Η Ευρώπη, κατά την Κριστίν Λαγκάρντ, διαθέτει τους πόρους και τις θεσμικές υποδομές για να μετατρέψει τις πράσινες δεσμεύσεις της σε πραγματικά επενδυτικά προγράμματα. Ωστόσο, για να συμβεί αυτό, απαιτείται συνδυασμός βαθύτερων κεφαλαιαγορών, σταθερών πολιτικών πλαισίων και ταχύτερων διοικητικών μηχανισμών.

Η τελική επιδίωξη είναι η δημιουργία μιας πλήρους ενεργειακής ένωσης που θα ενισχύσει τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και θα επιτρέψει τη μετάβαση σε ένα ανταγωνιστικό, χαμηλών εκπομπών οικονομικό υπόδειγμα.