ΟΗΕ: Επιβράδυνση ανάπτυξης και αβεβαιότητα στις παγκόσμιες οικονομικές ροές

Παγκόσμια Οικονομία σε Ρυθμούς Κόπωσης – Προειδοποίηση για Κίνδυνο Στασιμότητας
Αδύναμη ανάπτυξη, περιορισμένη επενδυτική δραστηριότητα και προκλήσεις στην αναμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας, σύμφωνα με την UNCTAD

Η Υπηρεσία Εμπορίου και Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UNCTAD) δημοσίευσε προκαταρκτική προεπισκόπηση της Έκθεσης Εμπορίου και Ανάπτυξης 2025, υπογραμμίζοντας τη συνεχιζόμενη επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ εμπορίου και χρηματοοικονομικών αγορών.

Περιορισμένη Δυναμική Ανάπτυξης

Η UNCTAD σημειώνει ότι η παγκόσμια παραγωγική δυναμική παραμένει υποτονική. Το πραγματικό ΑΕΠ εμφανίζει μέση ετήσια αύξηση 2,7% μετά την πανδημία, σημαντικά χαμηλότερη από το 4,4% που καταγράφονταν πριν τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009. Παρά την αρχική ανθεκτικότητα στις αρχές του 2025, η οικονομική δραστηριότητα εμφανίζει υψηλή ευθραυστότητα και αβεβαιότητα, με τους χρηματοπιστωτικούς δείκτες να ενισχύονται κυρίως λόγω αύξησης της ζήτησης για ρευστότητα και όχι λόγω πραγματικών επενδύσεων σε παραγωγικούς τομείς.

Αδυναμία στο Εμπόριο

Το παγκόσμιο εμπόριο καταγράφει μέση ετήσια αύξηση μόλις 1,4%, δηλαδή περίπου το ήμισυ της πραγματικής αύξησης του ΑΕΠ, αντικατοπτρίζοντας έναν διαρθρωτικό περιορισμό στην παγκόσμια εμπορική δυναμική. Η πρόσκαιρη αύξηση του εμπορίου που παρατηρήθηκε στα τέλη του 2024 και στις αρχές του 2025, λόγω προ-δασμολογικών κινήσεων και επενδύσεων σε τεχνητή νοημοσύνη, υποχώρησε στο 2,5-3% όταν εξαιρέθηκαν προσωρινοί παράγοντες.

Οι δασμοί και οι εμπορικοί περιορισμοί παραμένουν βασικοί παράγοντες αβεβαιότητας, ιδιαίτερα για οικονομίες χαμηλού εισοδήματος και μικρές επιχειρήσεις, περιορίζοντας την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και την ικανότητα μακροπρόθεσμου επενδυτικού σχεδιασμού.

Χρηματοοικονομικοποίηση του Εμπορίου

Η UNCTAD τονίζει ότι πάνω από το 90% του παγκόσμιου εμπορίου εξαρτάται από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με τις νομισματικές πολιτικές, τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και το επενδυτικό κλίμα να μεταδίδουν διακυμάνσεις στις εμπορικές ροές και τη βιομηχανική παραγωγή. Η χρηματιστικοποίηση του εμπορίου αυξάνει την αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε χρηματοπιστωτικά και εμπορικά συστήματα, καθιστώντας τις παγκόσμιες οικονομίες πιο ευάλωτες σε διαταραχές στον όγκο του εμπορίου λόγω αστάθειας στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Σημείο Καμπής για την Παγκοσμιοποίηση

Το 2025 χαρακτηρίζεται από την ανάγκη για αναθεώρηση των παγκόσμιων μηχανισμών διακυβέρνησης και δημιουργία συμπεριληπτικής χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής. Η αλληλεξάρτηση μεταξύ εμπορίου και χρηματοπιστωτικών αγορών απαιτεί πολιτικές που να προωθούν σταθερότητα, βιώσιμη ανάπτυξη και ισόρροπη κατανομή της ευημερίας, ειδικά σε χώρες και επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια και αγορές.

Η Έκθεση Εμπορίου και Ανάπτυξης 2025, που θα δημοσιευθεί τον Νοέμβριο, αναμένεται να αναλύσει διεξοδικά τους μηχανισμούς με τους οποίους το χρηματοπιστωτικό σύστημα τόσο διευκολύνει όσο και περιορίζει το εμπόριο, επισημαίνοντας τυφλά σημεία πολιτικής και δομικές αδυναμίες που μπορούν να επηρεάσουν την ανθεκτικότητα της παγκόσμιας οικονομίας.