Η κυβέρνηση επιχειρεί να αποφύγει αναστολή επιδοτήσεων λόγω προβλημάτων στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Πώς θα πληρωθούν οι αγρότες

Η κυβέρνηση βρίσκεται υπό πίεση να ανταποκριθεί στα αυστηρά αιτήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και να υλοποιήσει εξ ολοκλήρου το συμφωνημένο σχέδιο δράσης μεταξύ εθνικών και κοινοτικών αρχών. Αν και το σχέδιο έχει προχωρήσει σημαντικά με εντατικές παρεμβάσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, η Κομισιόν απαιτεί πλήρη συμμόρφωση, απειλώντας με αναστολή μηνιαίων ή ενδιάμεσων πληρωμών εάν δεν διορθωθούν άμεσα τα ελλείμματα στο σύστημα ελέγχου και πληρωμών (ΟΣΔΕ).

Η δέσμευση για επαναφορά αξιοπιστίας στη διαχείριση της ΚΑΠ συντονίζεται από τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, σε συνεργασία με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, τον ΟΠΕΚΕΠΕ και την ΑΑΔΕ. Στόχος, η μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ και η υλοποίηση του σχεδίου δράσης μέχρι τον Μάρτιο του 2026, ένας όρος που έχει συμφωνηθεί με την Κομισιόν. Σε αυτό το πλαίσιο θα ιδρυθεί task force κοινής σύνθεσης, για την άμεση αντιμετώπιση προβλημάτων, ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στις πληρωμές.

Τα κυβερνητικά στελέχη παραδέχονται ότι η προσπάθεια μοιάζει με «άθλο», δεδομένων των χρόνιων παθογενειών και των σύνθετων διοικητικών διαδικασιών που έχουν συσσωρευτεί. Ωστόσο, επαναλαμβάνουν πως κάθε λάθος στην εκτέλεση θα πλήξει πρωτίστως τους αγρότες και αυτό δεν αποτελεί επιλογή.

Το 2026, υπό τον νέο μηχανισμό, θα λειτουργεί ένα πλήρως αναβαθμισμένο σύστημα ελέγχων και πληρωμών, το οποίο θα διασφαλίζει ότι οι αγροτικές ενισχύσεις θα χορηγούνται χωρίς διακοπές ή εκπλήξεις. Όμως για φέτος, οι πληρωμές θα πρέπει να γίνουν με το υφιστάμενο σύστημα. Παρά τις ήδη εφαρμοσμένες διορθώσεις βάσει υποδείξεων της Κομισιόν, το σύστημα εξακολουθεί να παρουσιάζει σοβαρά σφάλματα και ασυνέπειες.

Το ΑΤΑΚ και οι άλυτες περιπτώσεις αγροτεμαχίων

Μία βασική παράμετρος αποτελεί η υποχρεωτική αναγραφή του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) στις δηλώσεις του 2025. Η ΑΑΔΕ, για πρώτη φορά, θα διενεργήσει τους διασταυρωτικούς ελέγχους (ΑΤΑΚ, ΑΦΜ, Ε9) σε διαλειτουργία με το Κτηματολόγιο, ώστε να διαπιστωθούν οι πραγματικοί ιδιοκτήτες των εκτάσεων.

Οι δηλώσεις της ΚΑΠ για το 2025 κατέγραψαν 6,7 εκατ. αγροτεμάχια, όμως ένα 6,4 % των δηλώσεων περιείχε μη έγκυρο ΑΤΑΚ, ενώ ένα επιπλέον 4 % των αγροτεμαχίων (κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα) δεν διαθέτει καθόλου ΑΤΑΚ. Οι εν λόγω περιπτώσεις αφορούν μικρά χωράφια (μέχρι 15 στρέμματα) με πολλούς συνιδιοκτήτες, όπου η κλήρωση ή η διανομή δυσκολεύει την ταυτοποίηση όλων των εμπλεκομένων.

Ως λύση, ο ΟΠΕΚΕΠΕ υπέβαλε προτάσεις στην Κομισιόν, ζητώντας εναλλακτικές μεθόδους: αντικατάσταση του ΑΤΑΚ με ΚΑΕΚ, συμβόλαια μίσθωσης σε ισχύ, ή πράξεις κατανομής. Προτείνεται επίσης η καταβολή προκαταβολών ή υποβολή των απαραίτητων εγγράφων έως 15 ημέρες πριν την πραγματική πληρωμή, για να μην αποκλειστούν καλλιεργητές που υστερούν στη διαχείριση εγγράφων.

Χρονοδιάγραμμα και πιθανές καθυστερήσεις

Οι δηλώσεις για το 2025 είχαν προθεσμία υποβολής έως τις 29 Αυγούστου και οι έλεγχοι έχουν ήδη ξεκινήσει. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ δηλώνει ότι οι πληρωμές των ενισχύσεων θα πρέπει να αρχίσουν τέλος του έτους, εφόσον οι απαραίτητες διορθώσεις ολοκληρωθούν έγκαιρα.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση έχει δώσει προτεραιότητα στην ταχεία αποπληρωμή ανοιχτών εκκρεμοτήτων, από αποζημιώσεις για καταστροφές λόγω της καταιγίδας Daniel έως ενισχύσεις για βιολογική γεωργία και ζωοτροφές. Η πίεση για την άμεση έκδοση αποφάσεων είναι ασφυκτική, καθώς οι αγρότες αναμένουν εισροές για την επόμενη παραγωγική περίοδο.

Επιπτώσεις και κίνδυνοι για τους αγρότες

Η όλη διαδικασία διακυβεύει πολύ περισσότερα από ορολογικά θέματα: η πιθανότητα αναστολής πληρωμών μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τη ρευστότητα των καλλιεργητών, ειδικά των μικρομεσαίων που στηρίζονται αποκλειστικά σε αυτές τις επιδοτήσεις. Οι καθυστερήσεις, αν και ενδεχόμενες, θα επηρεάσουν επιχειρήσεις, αγορές εφοδίων, και την αγροτική οικονομία στο σύνολό της.

Η πίεση που ασκεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αυστηρή, αλλά και δίκαιη: η Ελλάδα πρέπει να αποδείξει πως ανταποκρίνεται στα ευρωπαϊκά πρότυπα διαφάνειας και αποδοτικότητας. Εκείνοι που θα κριθούν, δεν είναι οι πολιτικοί αλλά οι παραγωγοί, που δυστυχώς συχνά τους «πληρώνουν» τα λάθη του κράτους.

Διαβάστε επίσης: ΟΠΕΚΕΠΕ: Έως 30 Σεπτεμβρίου για την υποβολή ΑΤΑΚ στις δηλώσεις ΟΣΔΕ