Μια νέα πανευρωπαϊκή έρευνα για τις ηλικίες 15 έως 34 ετών φέρνει στο φως ανησυχητικά στοιχεία για τη νέα γενιά της Ελλάδας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι Έλληνες νέοι δηλώνουν από τους λιγότερο ευτυχισμένους στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα εκφράζουν τη μεγαλύτερη δυσαρέσκεια για την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας στη χώρα.
Τα δεδομένα προέρχονται από δύο πρόσφατες εκθέσεις του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), που συμμετείχε στις διακρατικές έρευνες στο πλαίσιο του προγράμματος infra4nextgen.com. Η πρώτη έκθεση επικεντρώνεται στη ψηφιακή ανισότητα, καταγράφοντας τη συνεχιζόμενη απόσταση μεταξύ Βορρά και Νότου. Η δεύτερη, υπό τον τίτλο «Make It Healthy», εξετάζει τη σωματική και ψυχική ευημερία των νέων Ευρωπαίων, αποκαλύπτοντας έντονες κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες.
Η γενιά της αβεβαιότητας
Η έρευνα καλύπτει ένα ιδιαίτερα ευρύ ηλικιακό φάσμα – από τους εφήβους των 15 ετών μέχρι τους νέους ενήλικες των 34. Περιλαμβάνει άτομα που βρίσκονται είτε στο ξεκίνημα των σπουδών και της επαγγελματικής τους πορείας είτε σε ηλικία που θεωρητικά αντιστοιχεί στη δημιουργία οικογένειας. Ωστόσο, τα δεδομένα αποτυπώνουν μια γενιά που καθυστερεί να ανεξαρτητοποιηθεί: ο μέσος όρος ηλικίας αποχώρησης από τη γονεϊκή στέγη στην Ελλάδα φτάνει τα 30,7 έτη, έναντι 26,2 ετών στην ΕΕ.
Η παρατεταμένη εξάρτηση από την οικογένεια σχετίζεται άμεσα με την οικονομική ανασφάλεια και τις περιορισμένες ευκαιρίες σταθερής απασχόλησης. Η έλλειψη οικονομικής αυτονομίας αντανακλάται και στους δείκτες ευτυχίας, που παραμένουν από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη.
Η υγεία σε κρίση – Το ελληνικό παράδοξο
Στο πεδίο της υγείας, η Ελλάδα καταλαμβάνει μία από τις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη. Οι νέοι αξιολογούν πολύ αρνητικά το δημόσιο σύστημα υγείας, ιδιαίτερα ως προς τη νοσοκομειακή και εξειδικευμένη φροντίδα.
Παράλληλα, μόνο το 4% των νέων δήλωσε ότι είχε ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες – ποσοστό που φαίνεται χαμηλό σε σχέση με τα στοιχεία της Eurostat, όπου το 21% του γενικού πληθυσμού αναφέρει αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας λόγω κόστους. Οι ερευνητές ερμηνεύουν αυτή τη διαφοροποίηση ως ένδειξη ότι οι νεότεροι αποφεύγουν να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια, εκτός εάν προκύψει επείγον περιστατικό.
Τα πορίσματα της έρευνας «Make It Healthy»
Η μελέτη του CESSDA (Consortium of European Social Science Data Archives) συγκεντρώνει δεδομένα από 16 έως 28 χώρες, με τη συμμετοχή του ΕΚΚΕ για την Ελλάδα. Εξετάζει παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία των νέων μέσα από τέσσερις βασικούς άξονες:
- Συμπεριφορικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες
- Υλικές και οικονομικές συνθήκες διαβίωσης
- Επαγγελματικούς κινδύνους και ποιότητα εργασίας
- Πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας
Στόχος της έρευνας είναι να ενισχύσει τον σχεδιασμό πολιτικών για τη νέα γενιά, αναδεικνύοντας τα πεδία ανισότητας και τους παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τη συνολική ευημερία.
Διατροφή, άσκηση και ψυχική ανθεκτικότητα
Οι περισσότεροι νέοι δηλώνουν καλή φυσική κατάσταση και μεγαλύτερη συχνότητα σωματικής άσκησης σε σχέση με τους ενήλικες. Παρόλα αυτά, οι μέσες τιμές του Δείκτη Μάζας Σώματος βρίσκονται στα όρια του υπέρβαρου, ενώ πολλοί αναφέρουν ότι οικονομικοί λόγοι περιορίζουν τη διατροφή τους σε ποιότητα και ποικιλία.
Στους ψυχοκοινωνικούς δείκτες, παρατηρούνται χαμηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης, ευτυχίας και αίσθησης ελέγχου ανάμεσα στις νέες γυναίκες και στα άτομα με χαμηλότερη μόρφωση. Παράλληλα, στις αστικές περιοχές καταγράφεται εντονότερη οικονομική πίεση και περισσότερα στεγαστικά προβλήματα.
Οι γυναίκες σε μειονεκτική θέση
Η ανάλυση των δεδομένων αναδεικνύει τις έμφυλες ανισότητες που εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν τη νεότερη γενιά. Οι γυναίκες αναφέρουν χαμηλότερα επίπεδα επαγγελματικής ασφάλειας, περισσότερους κινδύνους στον χώρο εργασίας και περιορισμένες δυνατότητες εξέλιξης.
Επιπλέον, παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών, κάτι που σχετίζεται τόσο με την οικονομική επισφάλεια όσο και με τη δυσκολία πρόσβασης σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας.
Η πανευρωπαϊκή εικόνα δείχνει ότι, αν και η νέα γενιά ζει σε περιβάλλον μεγαλύτερης κοινωνικής ευαισθητοποίησης και ψηφιακής συνδεσιμότητας, η Ελλάδα παραμένει ουραγός σε βασικούς δείκτες ευημερίας. Οι νέοι αντιμετωπίζουν οικονομική αβεβαιότητα, χαμηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς και περιορισμένες δυνατότητες αυτονομίας.
Η έρευνα «Make It Healthy» λειτουργεί ως καθρέφτης της κοινωνικής πραγματικότητας: η νέα γενιά στην Ελλάδα μεγαλώνει σε συνθήκες επισφάλειας, χαμηλής προσδοκίας και συχνά χωρίς αίσθημα σταθερότητας — ένα περιβάλλον που, όπως όλα δείχνουν, πληγώνει τα παιδιά της χώρας.