Πυρηνική Ενέργεια: Στο προσκήνιο εκ νέου για την Ελλάδα

Πυρηνική Ενέργεια: Η πιο αμφιλεγόμενη και διχαστική μορφή ενέργειας, η πυρηνική ενέργεια είναι εκ νέου στο προσκήνιο, αλλά αυτή τη φορά η αγορά κρίνει πως και η Ελλάδα μπορεί να ενταχθεί στον ευρωπαϊκό διάλογο. Σύσσωμη η ακαδημαϊκή κοινότητα υποστήριξε -κατά τη διάρκεια Ημερίδας με θέμα την «Αξιοποίηση της Πυρηνικής Ενέργειας»– πως είναι η κατάλληλη συγκυρία για την εκκίνηση μίας αμερόληπτης, ψύχραιμης και εποικοδομητικής συζήτησης.

Πυρηνική ενέργεια: Τι είναι τα πυρηνικά εργοστάσια τσέπης

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθιξε πριν λίγους μήνες στο Συνέδριο του Economist το εν λόγω θέμα, το οποίο αποτελεί για τη χώρα μας «απαγορευμένο καρπό». Στην ημερίδα που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων στο Συνεδριακό Κέντρο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», ο Ανδρέας Θάνος, στέλεχος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας της Πολιτείας της Μασαχουσέτης (Massachusetts Department of Public Utilities) υποστήριξε πως πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τις σκιές του παρελθόντος. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε «η Ελλάδα χρειάζεται την πυρηνική ενέργεια στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής της», αφού μπορεί να είναι μέρος της λύσης. Ωστόσο, κατέστησε σαφές πως δεν μπορεί να υπάρξει από μόνη της.

«Είναι μία καλή στιγμή να δοθεί το εναρκτήριο λάκτισμα που θα ανοίξει τη συζήτηση γύρω από την πυρηνική ενέργεια», σχολίασε ο Δρ. Μάριος Αναγνωστάκης, Καθηγητής Πυρηνικής Τεχνολογίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Εντούτοις, έθεσε επί τάπητος κάποιες βασικές προϋποθέσεις. Πρωτίστως, είναι αναγκαία η συστηματική παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων στο αντικείμενο και ενδεχομένως εμπλοκή στην έρευνα που διεξάγεται διεθνώς. Παράλληλα, όπως τόνισε ο Δρ. Μάριος Αναγνωστάκης κανένα σχέδιο και καμιά συζήτηση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την ανάπτυξη εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού που θα μπορούσε στο μέλλον να συνδράμει στην ανάπτυξη της εν λόγω βιομηχανίας. «Κλειδί» για να τεθεί η συζήτηση σε μία άλλη βάση είναι η δημιουργία ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου. Το ρυθμιστικό πλαίσιο για την πυρηνική ενέργεια – που επινοήθηκε σε μια διαφορετική εποχή, με διαφορετικές ανάγκες. Εν πολλοίς, απαιτείται ο εξορθολογισμός του, με γνώμονα την πλήρη αποφυγή κινδύνου στη μεγιστοποίηση της παροχής πυρηνικής ενέργειας, στην επιτάχυνση της καινοτομίας και στη μείωση των εκπομπών ρύπων άνθρακα, με παλιές και νέες τεχνολογίες. Τέλος, δεν μπορούσε να μην βάλει στην εξίσωση την κοινή γνώμη. Η «υπεύθυνη ενημέρωση της κοινωνίας για τις τεχνολογικές λύσεις που υπάρχουν, η ευαισθητοποίηση και η εμπλοκή της στη διαδικασία λήψης αποφάσεων» θα διώξει τις σκιές, σπάζοντας τις νόρμες. «Ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς μας, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ήδη εδώ και αρκετά χρόνια στο ενεργειακό μίγμα της χώρας συμμετέχει και η πυρηνική ενέργεια – προφανώς εισαγόμενη από άλλες χώρες», αναφέρει.

Ποιοι αντιδραστήρες θα επικρατήσουν, οι ανησυχίες

Οι επενδύσεις και η επιστημονική έρευνα που γίνονται γύρω από τον τομέα των μικρών πυρηνικών σταθμών και της πυρηνικής σύντηξης δεν είναι αμελητέες, γεγονός που υποδηλώνει μία «αναγέννηση» της βιομηχανίας. Η στροφή προς τους αντιδραστήρες νέας γενιάς αντικατοπτρίζει την ανάγκη για πιο ευέλικτες, οικονομικές και ασφαλείς λύσεις στην πυρηνική ενέργεια, τόνισε ο Δημήτρης Μητράκος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πυρηνικής Τεχνολογίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Οι μελλοντικοί αντιδραστήρες σχεδιάζονται για να είναι μικρότεροι σε μέγεθος και να μπορούν να κατασκευαστούν γρήγορα, με μικρότερο αρχικό κόστος, καθιστώντας την πυρηνική ενέργεια πιο προσιτή και ελκυστική για διάφορες αγορές. Η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας είναι εντάσεως κεφαλαίου στα πρώτα βήματα της διαδικασίας, αλλά έχει σταθερό κόστος στη συνέχεια, μακροπρόθεσμα. Η ανταγωνιστικότητα των SMRs αποτελεί αντικείμενο αυξανόμενου ενδιαφέροντος, και είναι αλληλένδετο με το κόστος. Οι SMRs έχουν το πλεονέκτημα της μικρότερης αρχικής επένδυσης σε σύγκριση με τους παραδοσιακούς, μεγάλους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Αυτό το χαρακτηριστικό αντιμετωπίζει ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην πυρηνική βιομηχανία: το υψηλό κόστος κατασκευής.

Οι Μικροί Πυρηνικοί Αντιδραστήρες (SMRs), ενσωματώνουν καινοτομίες που βελτιώνουν την ασφάλεια και την αποδοτικότητα. Όπως σημείωσαν άνθρωποι της αγοράς η ασφάλεια είναι μια διαδικασία σε συνεχή εξέλιξη. Η πυρηνική ενέργεια είναι ασφαλής. Το στατιστικό ιστορικό αναδεικνύει την πυρηνική ενέργεια ως μια από τις πλέον ασφαλείς μεθόδους παραγωγής. Και είναι ένας τομέας απολύτως ρυθμισμένος, σε διαρκή έλεγχο και εποπτεία. Είναι λογικό το Τσέρνομπιλ και η Φουκουσίμα να έχουν στιγματίσει την κοινή γνώμη. Άλλο ένα ζήτημα που προκαλεί ανησυχία ανεξάρτητα από τον τύπο του αντιδραστήρα είναι τα πυρηνικά απόβλητα και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Τα απόβλητα είναι μια πηγή ραδιενεργού μόλυνσης παρά το γεγονός πως κάποια από αυτά μπορούν να ανακυκλωθούν και επαναχρησιμοποιηθούν. αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τις ανησυχίες σχετικά με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τη διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων. Οι αντιδραστήρες SMRs προσφέρουν πάντως αυξημένες δυνατότητες εφαρμογών, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής θερμότητας για βιομηχανική χρήση και της αφαλάτωσης νερού, διευρύνοντας τις χρήσεις της πυρηνικής ενέργειας πέρα από την παραγωγή ηλεκτρισμού.