25 Ιανουαρίου 2025: Ήδη από τα τέλη Δεκέμβρη κυκλοφορούσαν στο διαδίκτυο πολλά άρθρα που έλεγαν πως το 2025 θα ξεκινήσει με ένα μαγευτικό και εξαιρετικά σπάνιο πλανητικό φαινόμενο.
Την 25η Ιανουαρίου σύμφωνα με όσα διαβάζαμε θα υπάρξει πλανητική ευθυγράμμιση, η οποία μάλιστα θα είναι λέγεται και ορατή με γυμνό μάτι.
Κι όμως είναι αλήθεια πως θα βιώσουμε αυτό το μοναδικό γεγονός μετά από 396 δισεκατομμύρια χρόνια ή τελικά δεν θα συμβεί τίποτα από αυτά και όλα ήταν μια απάτη για τα κλικς;
Έξι πλανήτες, Αφροδίτη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας θα ευθυγραμμιστούν και θα φωτίσουν τον νυχτερινό ουρανό αυτόν τον μήνα μέχρι τα μέσα Φλεβάρη.
Η τελευταία ευθυγράμμιση όλων των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος συνέβη τον Δεκέμβριο του 2004. Σε αυτήν την ευθυγράμμιση, όλοι οι πλανήτες ήταν ορατοί σε έναν ενιαίο τομέα του ουρανού, αν και σε διάφορες αποστάσεις και γωνίες, δημιουργώντας ένα σπάνιο και μαγευτικό φαινόμενο.
Τι είναι η πλανητική ευθυγράμμιση
Μια πλανητική ευθυγράμμιση συμβαίνει όταν περισσότεροι από δύο πλανήτες ευθυγραμμίζονται στον ουρανό. Εάν ευθυγραμμιστούν τρεις πλανήτες, το φαινόμενο ονομάζεται μίνι πλανητική ευθυγράμμιση. Η ευθυγράμμιση τεσσάρων πλανητών χαρακτηρίζεται ως μικρή πλανητική ευθυγράμμιση, πέντε ή περισσότεροι πλανήτες αποτελούν μεγάλη ευθυγράμμιση, και σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, όταν ευθυγραμμιστούν οκτώ πλανήτες, μιλάμε για μια μεγάλη ή πλήρη πλανητική ευθυγράμμιση.
Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι πλανήτες σχηματίζουν μια ευθεία γραμμή στο διάστημα. Αντίθετα, κατά την ευθυγράμμιση, οι πλανήτες βρίσκονται συγκεντρωμένοι στη μία πλευρά του Ήλιου.
Όπως αναφέρει το περιοδικό Time, μια «πλανητική παρέλαση» είναι κυρίως μια οπτική ψευδαίσθηση. Σε αντίθεση με την ευθυγράμμιση του 1974, όπου οι Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας αποτυπώθηκαν από το διαστημικό σκάφος Voyager, οι πλανήτες που είναι ορατοί αυτόν τον μήνα θα εμφανίζονται διάσπαρτοι στον ουρανό, σε διαφορετικά βάθη, αποστάσεις και θέσεις.
Το Time παρομοιάζει το φαινόμενο με το να τοποθετείς τυχαία έξι διαφορετικούς ανθρώπους σε διαφορετικά σημεία ενός πεδίου και να βρεις τη σωστή θέση ώστε να τους καταγράψεις όλους μέσα στον φακό της κάμεράς σου ταυτόχρονα.
Η αλήθεια για το τι θα συμβεί πλανητικά στις 25 Ιανουαρίου σύμφωνα με τους ειδικούς
Τέσσερις πλανήτες θα είναι εύκολα ορατοί με γυμνό μάτι. Τον επόμενο μήνα, για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, θα υπάρχουν πέντε.
Αυτό όμως, δεν είναι περίεργο, ούτε ιδιαίτερα σπάνιο και σίγουρα δεν είναι κάποιο είδος περίεργης ευθυγράμμισης -όπως θα σε έκαναν να πιστέψεις διάφορα άρθρα ή ποστ στα social media – αλλά είναι ένα ωραίο θέαμα.
Είναι όμως ένα από τα καλύτερα αξιοθέατα της αστροπαρατήρησης και της αστρονομίας του 2025;
Για αρχή ας αποσαφηνίσουμε τι είναι η «παρέλαση πλανητών».
Πρόκειται για έναν κοινό όρο που χρησιμοποιείται από ερασιτέχνες στην περίπτωση που υπάρχουν περισσότεροι από δύο πλανήτες στον νυχτερινό ουρανό. Όμως, δεν σημαίνει ότι όλοι οι πλανητες είναι ορατοί με γυμνό μάτι.
Ο Δίας παραμένει φωτεινός, ενώ η Αφροδίτη και ο Άρης έρχονται στο πιο φωτεινό τους σημείο στον ουρανό μετά το ηλιοβασίλεμα για μερικά χρόνια. Με τον Κρόνο να εξακολουθεί να τριγυρνάει και τον Ερμή να κάνει μια περιστασιακή εμφάνιση, τέσσερις ή πέντε πλανήτες μπορούν να φανούν με γυμνό μάτι.
Και η ευθυγράμμιση;
Σύμφωνα με τους ειδικούς δεν μπορούμε να μιλάμε για «ευθυγράμμιση πλανητών», αφού οι πλανήτες είναι πάντα ευθυγραμμισμένοι μεταξύ τους.
Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος περιστρέφονται γύρω από τον ήλιο λίγο πολύ σε ένα επίπεδο. Το επίπεδο Γης-Ήλιου -που ονομάζεται εκλειπτικό- καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο των πλανητών και του ήλιου.
Έτσι, στον ουρανό μας, οι πλανήτες εμφανίζονται πάντα κάπου κατά μήκος μιας γραμμής. Αυτή η γραμμή στον ουρανό μας – η πορεία του ήλιου και της σελήνης – είναι απλώς μια δισδιάστατη αναπαράσταση του τρισδιάστατου επιπέδου του ηλιακού μας συστήματος.
Επομένως, οι πλανήτες ταξιδεύουν πάντα σε μια γραμμή στον ουρανό μας. Αν υπάρχουν περισσότεροι από ένας πλανήτες εκεί πάνω, πάντα ευθυγραμμίζονται με οποιονδήποτε άλλο πλανήτη (και με τη σελήνη και τον ήλιο).
Στις 25 Ιανουαρίου λοιπόν, θα υπάρχουν τέσσερις φωτεινοί πλανήτες – και δύο αμυδροί πλανήτες – στον βραδινό ουρανό και θα είναι παραταγμένοι σε μια γραμμή στον ουρανό.
Πώς θα είναι λοιπόν ο ουρανός στις 25 Ιανουαρίου 2025;
Ναι, οι πλανήτες το βράδυ της 25ης Ιανουαρίου θα είναι παρατεταγμένοι στον ουρανό μας σε μια γραμμή. Στο ηλιακό μας σύστημα, όταν είναι ορατοί, είναι πάντα σε μια γραμμή, επειδή ακολουθούν την πορεία του ήλιου – την εκλειπτική – στον ουρανό μας. Αλλά δεν είναι σε μια γραμμή που απλώνεται, ο ένας πίσω από τον άλλο, από τον ήλιο, στον τρισδιάστατο χώρο.
Και ο Ερμής δεν θα βρίσκεται καν το βράδυ στον ουρανό. Θα είναι το πρωί.
Θα δούμε τελικά τους 4 πλανήτες στον ουρανό ταυτόχρονα;
Η απάντηση στην παραπάνω ερώτηση εξαρτάται από το τι εννοεί κανείς με τον όρο «βλέπω». Αν εννοούμε το να δούμε τους πλανήτεςμε γυμνά μάτια, τότε, ναι!
Μπορείς να δεις τους τέσσερις υπέροχα φωτεινούς πλανήτες.
Ξεκίνα από τα δυτικά, όπου ο ήλιος έχει μόλις δύσει. Καθώς ο ουρανός σκοτεινιάζει, θα εντοπίσεις εύκολα την Αφροδίτη, επειδή λάμπει πιο έντονα από κάθε αστέρι. Παράλληλα και ο Δίας θα λάμπει αρκετά έντονα ώστε να τον δεις με γυμνό μάτι, ενώ άλλοι, όπως ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας, θα χρειαστούν τηλεσκόπιο για μια πιο προσεκτική ματιά.