Μαρίνες: Ουραγός στην Ευρώπη παρά την αυξανόμενη ζήτηση η Ελλάδα

Να τρέξει για να προλάβει τον ανταγωνισμό από Ιταλία, Κροατία, Μαυροβούνιο, Αλβανία, αλλά και Τουρκία στον θαλάσσιο τουρισμό επιδιώκει η Ελλάδα. Από τις 61 χωροθετημένες μαρίνες που διαθέτει η χώρα μας, με  συνολικά 18.652 θέσεις ελλιμενισμού, σε λειτουργία είναι σήμερα οι 39 με 12.336 διαθέσιμες θέσεις, ενώ ως το 2030 προβλέπεται να έχει χωροθετηθεί ακόμα μία μαρίνα και να λειτουργούν συνολικά 49 φτάνοντας συνολικά τις 14.827 θέσεις ελλιμενισμού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρώτης χαρτογράφησης του ελληνικού δικτύου τουριστικών λιμένων, η οποία έγινε στο πλαίσιο της μελέτης που χρηματοδοτήθηκε από την Ένωση Μαρινών Ελλάδας, βάσει των σημερινών δεδομένων ως το 2030 θα προστεθούν 10 νέες μαρίνες και 2.311 νέες θέσεις. Την ίδια στιγμή, όμως, οι γείτονές μας κάνουν ταχύτατα βήματα ανάπτυξης, σε μία αγορά όπου η ζήτηση αυξάνεται ραγδαία. 

Πρόκειται, δε, για μια αγορά με σημαντική προστιθέμενη αξία. Όπως είπε, εχθές, κατά την ειδική εκδήλωση για την παρουσίαση της μελέτης, παρουσία των υπουργών Τουρισμού Όλγας Κεφαλογιάννη και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλη Κικίλια, ο πρόεδρος της ΕΜΑΕ, κ. Σταύρος Κατσικάδης, «από το 2020 οι μαρίνες στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αττική παρουσιάζουν αυξημένες πληρότητες. Τα τελευταία τρία έτη, η Ελλάδα αποτελεί τον προορισμό με τη μεγαλύτερη ζήτηση από όλες τις χώρες της Μεσογείου για μεγάλα σκάφη αναψυχής και το ίδιο αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια». 

Οι τουριστικοί λιμένες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του θαλάσσιου τουρισμού, που σήμερα εισφέρει στην ελληνική οικονομία πάνω από 1,5% του ΑΕΠ και 40.000 θέσεις εργασίας. Όσον αφορά στην προστιθέμενη αξία των μαρινών, προκύπτει ότι για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού δημιουργούνται 6 άμεσες και 100 έμμεσες θέσεις εργασίας. 

Σύμφωνα, δε, με το Διεθνές Συμβούλιο Ναυτιλιακών Ενώσεων, για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται για τέλη ελλιμενισμού, επιπλέον 5 με 10 ευρώ ξοδεύονται σε γενικές προμήθειες, καύσιμα, επισκευές, συντήρηση, φορολογία, μισθοδοσία και υπηρεσίες πρακτόρευσης. Η μέση τουριστική δαπάνη των επισκεπτών με σκάφη στις μαρίνες είναι περίπου 5 φορές ψηλότερη από τη μέση τουριστική δαπάνη των επισκεπτών του ξενοδοχειακού τουρισμού.

Τρέχουν οι ανταγωνιστές

Με το νέο χωροταξικό πλαίσιο του τουρισμού να αναμένεται ως το τέλος του έτους, η χώρα μας φιλοδοξεί να ανεβάσει ρυθμούς μες την επόμενη πενταετία. Μάλιστα, εχθές, ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας, ανέβαση τον πήχη στις τουλάχιστον 60 τις νέες μαρίνες ως το 2030, ένα στοίχημα όμως που μόνο εύκολα δεν μπορεί να κερδηθεί. 

Σε αυτή την κατεύθυνση, η μελέτη της ΕΜΑΕ θα αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τους ενδιαφερόμενους δημόσιους φορείς, αλλά και τους επενδυτές, προσφέροντας ορισμένα κεντρικά κριτήρια ελκυστικότητας. Με τα σημερινά δεδομένα, οι πιο ελκυστικές περιοχές της χώρας για τη χωροθέτηση μαρίνας είναι η Κεντρική Κέρκυρα και τα Διαπόντια Νησιά, η Σκιάθος, η Μύκονος, ο Πειραιάς και η Λευκάδα. 

Σε επίπεδο περιφέρειας, η πιο ελκυστική είναι το Νότιο Αιγαίο, ενώ ακολουθούν τα Ιόνια Νησιά. Η κατάταξη έγινε βάσει πλήθους κριτηρίων από τις υποδομές, την τουριστική ανάπτυξη, τα δίκτυα ενέργειας ως τις δομές υγείας και τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά.

Παρόλα αυτά, ο ανταγωνισμός από τις γειτονικές χώρες είναι συνεχώς αυξανόμενος. Τη στιγμή που στη χώρα μας χρειάζονται, για παράδειγμα, 30 υπηρεσίες μόνο για την πρώτη φάση αδειοδότησης ενός τουριστικού λιμένα, η Ιταλία διαθέτει 961 μαρίνες και 181.000 θέσεις ελλιμενισμού συνολικά. Με 167 μαρίνες και 18.179 θέσεις ελλιμενισμού, η Κροατία βρίσκεται μία θέση πάνω από την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή κατάταξη. Αντίστοιχα, η Τουρκία έχει 80 μαρίνες και 20.470 θέσεις ελλιμενισμού. 

Σύμφωνα με τη μελέτη, που εκπόνησαν ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ, κ. Γεώργιος Βαγγέλας και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, κ. Θάνος Πάλλης, σήμερα στη χώρα μας αντιστοιχούν 1,1 θέσεις ελλιμενισμού ανά χιλιόμετρο ακτογραμμής, όταν η Σουηδία που κατέχει τα πρωτεία μετρά 155,38 θέσεις ελλιμενισμού ανά χλμ.

Συνολικά, στην Ελλάδα λειτουργούν 104 τουριστικοί λιμένες (μαρίνες, καταφύγια, αγκυροβόλια, ξενοδοχειακοί λιμένες) με περίπου 16.500 θέσεις ελλιμενισμού. Επιπλέον 3.118 θέσεις ελλιμενισμού λειτουργούν σε Οργανισμούς και Ζώνες Λιμένων, ενώ για πρώτη φορά καταμετρήθηκαν περίπου 12.000 θέσεις διαχείμασης σε χώρους εναπόθεσης και parking σκαφών.

Για να γίνουν τα απαραίτητα άλματα, όπως συνομολόγησαν οι παριστάμενοι, θα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης και να μειωθεί η γραφειοκρατία. Σε αυτή την κατεύθυνση, σημαντικό ρόλο θα παίξει το νέο ειδικό χωροταξικό του τουρισμού, που αναμένεται κατά τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, κ. Ευθύμιο Μπακογιάννη, ως το τέλος του έτους. Ακόμη, η ολοκλήρωση του χωρικού σχεδιασμού, σε μεγάλο βαθμό, ως το 2027 αναμένεται να αυτοματοποιήσει σε μεγάλο βαθμό τη διαδικασία γνωμοδοτήσεων.

Η πρόσφατη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων χωρικού σχεδιασμού των τουριστικών λιμένων που βρίσκονται εντός ζωνών λιμένος στο Υπουργείο Ναυτιλίας, εκτιμάται πως επίσης θα ανοίξει τον δρόμο για πιο γρήγορη αδειοδότηση και δημιουργία νέων θέσεων ελλιμενισμού σε λιμένες και λιμενικές ζώνες.