ΒΟΑΚ: Τα επόμενα βήματα για τη μεγάλη παραχώρηση αξίας 1,75 δισ. ευρώ

Οι προσφυγές των δήμων Ηρακλείου και Μαλεβιζίου και τα 427 εκτα. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης

Στην τελική φάση οδεύει, με αστερίσκους, ο διαγωνισμός των 1,75 δισ. ευρώ για την κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ). Μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να κατοχυρωθεί η ημερομηνία – σταθμός της σχεδόν εξαετούς διαγωνιστικής διαδικασίας για το βασικό έργο παραχώρησης του τμήματος Χανιά – Ηράκλειο. Η αποκάλυψη των οικονομικών προσφορών θα αναδείξει το σχήμα που θα τερματίσει πρώτο, μεταξύ των τριών διεκδικητών: ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – Μυτιληναίος, Άβαξ – Egis Project – Meridiam και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Το μεγάλο έργο είναι πάντως αντιμέτωπο με νέες καθυστερήσεις, δια της δικαστικής οδού. Δύο δήμοι, Ηρακλείου και Μαλεβιζίου, έχουν προσφύγει στο ΣτΕ, ζητώντας μερική υπογειοποίηση του ΒΟΑΚ σε ορισμένα έστω τμήματα της νέας χάραξης, με το επιχείρημα ότι «διχοτομούν» τον αστικό ιστό. Εφόσον γίνουν δεκτές, τότε θα πρέπει να επανεκτιμηθεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου, γεγονός που θα επιφέρει μεγάλες καθυστερήσεις.

Οποιαδήποτε τέτοια εξέλιξη θα απαιτήσει εκ νέου υποβολή τεχνικών και οικονομικών προσφορών από τα τρία σχήματα. Ως προς το κόστος, όπως έχει εκτιμήσει ο Δήμος Ηρακλείου, για την μερική έστω υπογειοποίηση αυτό θα ανέλθει στα 100-120 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι ο στόχος είναι η πολύφερνη σύμβαση παραχώρησης να υπογραφεί εντός του 2024 -εφόσον δεν υπάρξουν και νεότερες προσφυγές-, ώστε τα κατασκευαστικά έργα να ξεκινήσουν το 2025, μια τέτοια καθυστέρηση απειλεί να στείλει τα έργα το 2026.

Το «καμπανάκι» του Ταμείου Ανάκαμψης

Πέρα από τα ζητήματα ασφαλείας που επιτείνονται καθώς η Κρήτη, που δέχεται και εκατομμύρια τουριστών, δεν διαθέτει έναν σύγχρονο, ασφαλή αυτοκινητόδρομο, προειδοποιητικό «καμπανάκι» χτυπά και για τους πόρους που έχουν εξασφαλισθεί για το έργο από το Ταμείο Ανάκαμψης. Όπως ξεκαθάρισε πρόσφατα ο Υφυπουργός Υποδομών, κ. Νικόλαος Ταχιάος, δεν υπάρχει καμία ανησυχία για τη χρηματοδότηση τόσο του δημόσιου σκέλους όσο και του ΣΔΙΤ του ΒΟΑΚ.

Πρόκειται για τα τμήματα «Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος», με ανάδοχο την ΑΚΤΩΡ, και «Χερσόνησος – Νεάπολη» με ανάδοχο το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις-Intrakat. Από τα συνολικά 427 εκατ. ευρώ, που θα εισφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης στο σύνολο του ΒΟΑΚ στα δύο έργα κατευθύνονται 227 εκατ. ευρώ.

Όσον αφορά, όμως, στην παραχώρηση, για την οποία θα διατεθούν 200 εκατ. ευρώ από το RRF, που αντιστοιχούν στην κατασκευή του 15% του φυσικού αντικειμένου του έργου. Μπορεί επί του παρόντος από τα αρμόδια χείλη να εκφράζεται αισιοδοξία ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα εξαιτίας των σφιχτών χρονοδιαγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, η πολυπλοκότητα μίας σύμβασης παραχώρησης μπορεί να φέρει καθυστερήσεις.

Ο χάρτης του νέου αυτοκινητόδρομου

Ο νέος σύγχρονος αυτοκινητόδρομος της Κρήτης θα εκτείνεται στην πλήρη ανάπτυξή του σε 300 χλμ., ενώνοντας από τα δυτικά το Καστέλι Κισσάμου μέχρι τα ανατολικά στη Σητεία. Στο μεγαλύτερο κομμάτι από τα Χανιά ως το Ηράκλειο τα 106,6 χλμ. θα είναι νέος δρόμος και περίπου 41,3 χλμ. οι παρακάμψεις των μεγάλων πόλεων. Επίσης, περιλαμβάνει την κατασκευή 21 σηράγγων συνολικού μήκους περί τα 31,5 χλμ. και 18 σηράγγων ανοικτής εκσκαφής (cut & cover) συνολικού μήκους περί τα 9,6 χλμ.

Οι νέες συνθήκες που διαμορφώνει η κλιματική αλλαγή, καθώς και τα όλο και συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, οδήγησαν στην πρόβλεψη συμπληρωματικών έργων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του νέου αυτοκινητόδρομου. Ειδικότερα, μετά τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα των τελευταίων ετών στην Κρήτη, δόθηκε βάρος στην υδραυλική θεώρηση και την αντιπλημμυρική προστασία του ΒΟΑΚ. Για αυτό και θα υλοποιηθούν μία σειρά έργων, μεταξύ των οποίων γέφυρες και κιβωτοειδείς οχετοί για την απρόσκοπτη ροή των επιφανειακών υδάτων που διασταυρώνει ο οδικός άξονας, δίκτυο αποστράγγισης ομβρίων, υπόγειο δίκτυο αποχέτευσης, έργα διαχείρισης υδάτων και στερεομεταφοράς (λεκάνες ηρεμίας, ανάσχεσης/συγκράτησης φερτών, αναβαθμοί κ.λπ.) για την μείωση της πλημμυρικής αιχμής, έργα διευθέτησης υφισταμένων υδατορευμάτων και υδραυλικών τάφρων.

Προβλέπονται, επίσης, πρόσθετα έργα, εκτός ορίων του έργου, προκειμένου να θωρακιστεί απέναντι σε ακραία φαινόμενα και τις συνέπειές τους, αλλά και να αποτραπούν οι συνακόλουθες περιβαλλοντικές ζημιές.

Με την απόφαση τροποποίησης της ΑΕΠΟ, ενσωματώθηκαν στο έργο και τα επιμέρους υποτμήματα των παρακάμψεων Χανίων, μήκους 7,71 χλμ., Ρεθύμνου, μήκους 7 χλμ., Ηρακλείου, μήκους 25,45 χλμ., καθώς και η οδική σύνδεση με το ΠΑΓΝΗ και το ΙΤΕ, συνολικού μήκους 1,2 χλμ. Ως προς τις παρακάμψεις, προβλέπονται μια σειρά μέτρων και περιορισμών για την πρόληψη, ελαχιστοποίηση, επανόρθωση των δυνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.