ΣτΕ: Η τύχη του Νόμου «Κεραμέως» κρίνεται και πάλι

ΣτΕ: Ο θεσμός των Συμβουλίων Διοίκησης στα Δημόσια Πανεπιστήμια αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της Κυβέρνησης, ο οποίος εισήχθη για δεύτερη φορά στη χώρα μας (μετά το ν.4009/2011), με τον ν. 4957/2022, τον λεγόμενο Νόμο «Κεραμέως».

Κεραμέως: Το σχέδιο για μέσο μισθό 1550 ευρώ το 2027

Το θέμα, εκτός από ουσιαστικό και λειτουργικό για τα ίδια τα Πανεπιστήμια, έχει και μεγάλο νομικό ενδιαφέρον το οποίο αναδείχθηκε ήδη μία φορά με την προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) του πανελλήνιου συνδικαλιστικού οργάνου των πανεπιστημιακών Καθηγητών, της ΠΟΣΔΕΠ, αναφορικά με τις διαδικασίες που προβλέπει ο Νόμος αυτός για την εκλογή των μελών των Συμβουλίων Διοίκησης των ΑΕΙ.

Με την εκδοθείσα με αρ. 653/2024 Απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για την υπόθεση αυτή, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της ΠΟΣΔΕΠ, φάνηκε πως το κύριο νομικό ζήτημα της συνταγματικότητας των διατάξεων του ν. 4957/2022 κρίθηκε υπέρ του νομοθέτη και επομένως δόθηκε το πολυπόθητο «φιλί της ζωής» για τον ίδιο το Νόμο και την εφαρμογή του.

Δύο όμως ακόμη υποθέσεις, που συζητούνται τις μέρες αυτές στο ΣτΕ, φαίνεται πως θα κρίνουν οριστικά το ενδεχόμενο μακροημέρευσης του συγκεκριμένου Νόμου, καθώς και την όποια επιτυχία του.

Η υπόθεση ΑΠΘ

Η πρώτη υπόθεση αφορά τη διαδικασία εκλογής Πρύτανη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) η οποία, μετά από δύο αναβολές, συζητήθηκε στο Γ’ Τμήμα του ΣτΕ στις 5 Δεκεμβρίου 2024. Στο ΣτΕ προσέφυγαν δύο Καθηγητές και διεκδικητές της Πρυτανείας του ΑΠΘ αναφορικά με τη διαδικασία που προηγήθηκε της εκλογής άλλου Καθηγητή ως Πρύτανη, που εν τέλει εξελέγη Πρύτανης τον Φεβρουάριο του 2024.

Το βασικό επιχείρημα των προσφυγών έγκειται στο ότι ο ν. 4957/2022 προβλέπει ότι ο υποψήφιος Πρύτανης εκλέγεται από τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης για τετραετή θητεία βάσει του προτεινόμενου εκ μέρους του τετραετούς προγράμματος ανάπτυξης του ΑΠΘ και επομένως ο κατά δήλωση διαμοιρασμός της Πρυτανικής θητείας, από δύο έτη, μεταξύ δύο Καθηγητών είναι εκτός των προβλέψεων του Νόμου.

Επισημαίνεται ότι στο ζήτημα της Πρυτανικής θητείας του ΑΠΘ, που ουσιαστικά είναι σε εκκρεμότητα εδώ και περίπου έναν χρόνο, δεν έχει παρέμβει καθ’ οιονδήποτε το εποπτεύον Υπουργείο Παιδείας το οποίο έχει αφήσει τις όποιες εξελίξεις αποκλειστικά στην κρίση της Ελληνικής Δικαιοσύνης μέσω του ΣτΕ.

Σύμφωνα δε με πληροφορίες, ακόμη και η παρέμβαση του Υπουργείου στο ΣτΕ αφορούσε αποκλειστικά στην κατάθεση των απόψεών του υπέρ της συνταγματικότητας των διατάξεων του ν. 4957/2022.

Κατά την άποψη έγκυρων νομικών η συγκεκριμένη υπόθεση δεν είναι τόσο σύνθετη για το ΣτΕ, υπό την έννοια ότι εδώ έχει να κριθεί μόνον το γεγονός εάν είναι ή όχι νόμιμος ο εκ των προτέρων διαμοιρασμός της θητείας του Πρύτανη σε δύο εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης ενός Πανεπιστημίου.

Νόμος «Κεραμέως» στο ΣτΕ: Η υπόθεση ΠΑΔΑ

Η δεύτερη υπόθεση φαίνεται πως είναι πιο σύνθετη για το ΣτΕ και αφορά το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ) εναντίον του οποίου στράφηκε δικαστικά Καθηγητής λόγω της παύσης του από το αξίωμα του Πρύτανη καθώς και από εσωτερικό μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του συγκεκριμένου Πανεπιστημίου. Η παύση του Πρύτανη προέκυψε μετά από πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσαν εναντίον του έξι από τα οκτώ (χωρίς τον Πρύτανη) μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης για μια σειρά από ζητήματα που σχετίζονται κυρίως με τη μη δημοκρατική λειτουργία του συγκεκριμένου ανώτατου συλλογικού οργάνου λόγω των χειρισμών του Πρύτανη.

Εντωμεταξύ, εντύπωση έχουν προκαλέσει δημοσιεύματα που έχουν έλθει στο φως της δημοσιότητας και αφορούν στο ενδεχόμενο «διαπλοκής» αναφορικά με την αγορά ενός ακινήτου ύψους 8,5 εκατ. ευρώ για την οποία επέμενε ο καθαιρεθείς Πρύτανης, ζήτημα που, όπως φαίνεται, ήταν και η τελευταία χρονικά αιτία για την υποβολή της πρότασης δυσπιστίας στο πρόσωπό του.

Η εκδίκαση στο ΣτΕ έχει προσδιοριστεί για τις 23 Ιανουαρίου 2025 μετά από μία αναβολή από την αρχικώς προσδιορισμένη ημερομηνία συζήτησης της 12ης Δεκεμβρίου 2024. Το κύριο που πρέπει να εξεταστεί από τους δικαστές του ΣτΕ σχετίζεται με το εάν η απαιτούμενη για την παύση του Πρύτανη αυξημένη πλειοψηφία οκτώ ενδεκάτων (8/11) που ορίζει η παρ. 3 του άρθρου 14 του ν. 4957/2022 αφορά ποσοστό ή αριθμό (8) μελών του Συμβουλίου Διοίκησης. Για το συγκεκριμένο ζήτημα υπήρξε γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), το οποίο, αμέσως μετά την πρόταση δυσπιστίας κατά του Καθηγητή και ύστερα από αίτημα του Υπουργού Παιδείας κ. Κυριάκου Πιερρακάκη, αποφάνθηκε πως απαιτούνται τουλάχιστον 8 ψήφοι για την υπερψήφιση της πρότασης δυσπιστίας και την παύση του Πρύτανη από εσωτερικό μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης.

Τα θέματα που καλείται να εξετάσει το ΣτΕ δεν αφορούν μόνον την αυξημένη πλειοψηφία των 8/11. Θα πρέπει επίσης να εξεταστούν και όλα όσα συνέβησαν στην επίμαχη συνεδρίαση του Συμβουλίου Διοίκησης για την «καθαίρεση» του Πρύτανη και αμέσως μετά από αυτήν.

Κι αυτό γιατί, ενώ ακολουθήθηκε από τα έξι μέλη η διαδικασία που ορίζεται ακριβώς στο ν. 4957/2022 καθώς και στην Απόφαση 653/2024 της Ολομέλειας του ΣτΕ, ο καθαιρεθείς Πρύτανης θεωρεί πως είχε δικαίωμα να διακόψει οριστικά τη συγκεκριμένη συνεδρίαση, όπως επιχείρησε να πράξει. Επιπλέον, το ΣτΕ θα πρέπει να εξετάσει εάν είναι νόμιμη ή όχι η ανάκληση της Διαπιστωτικής Πράξης παύσης του Πρύτανη που εξέδωσε ο προεδρεύων κατά την επίμαχη συνεδρίαση Αντιπρύτανης, με μεταγενέστερη πράξη άλλου Αντιπρύτανη, στενού συνεργάτη του «καθαιρεθέντος» Πρύτανη.

Φαίνεται πως οι αποφάσεις του ΣτΕ και στις δύο υποθέσεις θα κρίνουν κατά πολύ την «επιβίωση» του θεσμού των Συμβουλίων Διοίκησης στα Πανεπιστήμια. Γιατί τα ζητήματα εκτός από νομικά, άπτονται άμεσα της λειτουργίας των Ιδρυμάτων. Πώς, για παράδειγμα, θα διοικείται και θα λειτουργεί το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής όταν ο Πρύτανης έχει απωλέσει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των μελών του ανώτατου συλλογικού οργάνου του;