Το ΑΠΘ χαρτογραφεί την υγεία όλων των ελληνικών δασών με δορυφορικά δεδομένα και σύγχρονες μεθοδολογίες. Η στόχευση

Μια φιλόδοξη και καινοτόμος πρωτοβουλία βρίσκεται σε εξέλιξη με στόχο την προστασία και την αποκατάσταση των ελληνικών δασών. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και ιδιωτικούς φορείς, υλοποιεί ένα πρόγραμμα χαρτογράφησης της υγείας των δασικών οικοσυστημάτων σε όλη την επικράτεια. Το έργο πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων, με προϋπολογισμό ενός εκατομμυρίου ευρώ, και συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA).

Δορυφορικά δεδομένα για πρόληψη πυρκαγιών και διατήρηση βιοποικιλότητας

Επιστήμονες συλλέγουν και αναλύουν δορυφορικά δεδομένα ώστε να παρακολουθήσουν την κατάσταση των δασών, να καταγράψουν τη βιοποικιλότητα, να υπολογίσουν την καύσιμη ύλη και να αποτυπώσουν τις επιπτώσεις των πυρκαγιών. Η δημιουργία χαρτών καύσιμης ύλης θεωρείται κρίσιμη, καθώς δίνει τη δυνατότητα στον αντιπυρικό σχεδιασμό να εντοπίζει εκ των προτέρων τις πιο ευάλωτες περιοχές.

Στο πλαίσιο της μελέτης, αναπτύσσονται πρότυπες μεθοδολογίες που θα επιτρέψουν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα τους φυσικούς πόρους, να προστατεύσει οικοσυστήματα Natura και Εθνικά Πάρκα, αλλά και να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Σημαντικές διαπιστώσεις από τη δεκαετία

Όπως επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής Δημήτρης Σταυρακούδης, έχουν παραχθεί χάρτες της τελευταίας δεκαετίας που δείχνουν μεγάλες αλλαγές σε δάση της Εύβοιας και της Νότιας Αττικής, όπου η βλάστηση έχει υποβαθμιστεί σημαντικά. Αν και οι εκτάσεις έχουν τη δυνατότητα φυσικής αναγέννησης, η πλήρης παραγωγική αποκατάσταση ενός δάσους απαιτεί 15-20 χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υποστεί νέες πυρκαγιές.

Η ομαδοποίηση των περιοχών ανά τύπο βλάστησης αποτελεί εργαλείο για τη δημιουργία μοντέλων διάδοσης πυρκαγιών, τα οποία θα επιτρέψουν την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων πρόληψης.

Η «επόμενη μέρα» της μεταρρύθμισης

Με την ολοκλήρωση του έργου τον Ιούλιο του 2026, η πλατφόρμα δεδομένων θα περάσει στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του Υπουργείου Περιβάλλοντος, τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν το υλικό για πολιτικές πρόληψης, αποκατάστασης και βιώσιμης διαχείρισης των δασών.

Η προσπάθεια αυτή, που ενώνει την πανεπιστημιακή έρευνα με την τεχνολογία αιχμής, φιλοδοξεί να προσφέρει στη χώρα ένα σύγχρονο «οπλοστάσιο» προστασίας απέναντι στις πυρκαγιές και την κλιματική κρίση, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει την αξία της επιστημονικής γνώσης για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη.