Προσποίησης εργασίας: Σε μια χώρα με ανεργία νέων στο 14%, χιλιάδες Κινέζοι νοικιάζουν γραφεία για να δείχνουν απασχολημένοι – από φωτογραφίες για το πανεπιστήμιο μέχρι αναζήτηση δουλειάς.
Μια παράξενη –αλλά ταχέως αναπτυσσόμενη– τάση εξαπλώνεται στις κινεζικές μεγαλουπόλεις: νέοι άνθρωποι πληρώνουν για να περάσουν τη μέρα σε «εικονικά γραφεία», παριστάνοντας ότι εργάζονται. Άλλοι το κάνουν για να αποφύγουν την πίεση των γονιών τους, άλλοι για να ικανοποιήσουν τις ακαδημαϊκές απαιτήσεις και άλλοι απλώς για να διατηρήσουν την ψευδαίσθηση της επαγγελματικής δραστηριότητας.
Ανεργία νέων στο 14%, πιεστικοί γονείς, πανεπιστημιακές απαιτήσεις και ανάγκη για ψυχολογική διέξοδο – Το παράδοξο των «εταιρειών προσποίησης εργασίας» που γεμίζουν τα κινεζικά αστικά κέντρα.
Στην Κίνα, όπου η ανεργία των νέων έχει φτάσει σε ανησυχητικά επίπεδα, ένα ασυνήθιστο φαινόμενο κερδίζει έδαφος: νέοι πληρώνουν για να νοικιάσουν γραφεία, εξοπλισμένα με υπολογιστές, αίθουσες συσκέψεων και χώρους αναψυχής, όχι για να εργαστούν σε κάποια εταιρεία, αλλά για να προσποιηθούν ότι εργάζονται. Μια λύση που άλλους τους βοηθά να καλύψουν τις τυπικές απαιτήσεις των πανεπιστημίων και άλλους να αποφύγουν τις πιεστικές ερωτήσεις των γονιών τους.
Η λεγόμενη «προσποίηση εργασίας» έχει πάρει μορφή οργανωμένης υπηρεσίας σε πολλές μεγάλες κινεζικές πόλεις, από τη Σαγκάη και τη Σεντζέν έως το Τσενγκντού και τη Γουχάν. Οι χώροι θυμίζουν πραγματικά εταιρικά γραφεία: καλοφωτισμένα δωμάτια, σύγχρονοι σταθμοί εργασίας, σύνδεση στο διαδίκτυο και ακόμη και αίθουσες τσαγιού.
Οι συμμετέχοντες, πληρώνοντας συνήθως 30 έως 50 γιουάν (4-7 δολάρια) την ημέρα, έχουν πρόσβαση σε όλα αυτά τα «εργαλεία» – αλλά χωρίς αφεντικά, συμβόλαια ή στόχους πωλήσεων. Για κάποιους, η μέρα τους περνά ψάχνοντας πραγματική δουλειά, σχεδιάζοντας επιχειρηματικά εγχειρήματα ή γράφοντας διαδικτυακά μυθιστορήματα. Για άλλους, είναι απλώς μια κοινωνική εμπειρία που προσφέρει αίσθηση «κανονικότητας» και ένα άλλοθι προς τον έξω κόσμο.
Η ανθρώπινη πλευρά του φαινομένου
Ο 30χρονος Shui Zhou, πρώην ιδιοκτήτης επιχείρησης τροφίμων που έκλεισε το 2024, βρήκε σε αυτή τη λύση έναν τρόπο να ξαναβρεί την αυτοπειθαρχία του. Από την άνοιξη πληρώνει καθημερινά για να πηγαίνει στην «Pretend To Work Company» στην πόλη Ντονγκουάν, περίπου 114 χλμ. βόρεια του Χονγκ Κονγκ.
«Νιώθω χαρούμενος, σαν να συνεργάζομαι με μια ομάδα», λέει, περιγράφοντας την καθημερινότητα με τους πέντε «συναδέλφους» του. Συχνά μένει στο γραφείο μέχρι αργά το βράδυ, ενώ οι γονείς του αισθάνονται πιο ήσυχοι βλέποντάς τον «να εργάζεται».
Παρόμοια είναι και η περίπτωση της 23χρονης Xiaowen Tang, που αποφοίτησε πέρυσι χωρίς να βρει ακόμα σταθερή δουλειά. Το πανεπιστήμιό της απαιτεί απόδειξη εργασιακής εμπειρίας για την απονομή πτυχίου, οπότε νοίκιασε για έναν μήνα θέση σε «εικονικό γραφείο» και έστειλε φωτογραφίες ως «απόδειξη πρακτικής». Τον υπόλοιπο χρόνο έγραφε online μυθιστορήματα για χαρτζιλίκι. «Αν πρόκειται να προσποιηθείς, προσποιήσου το μέχρι το τέλος», λέει χαμογελώντας.
Οικονομική και κοινωνική διάσταση
Σύμφωνα με τον Δρ. Κρίστιαν Γιάο, ειδικό στην κινεζική οικονομία, το φαινόμενο είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού οικονομικού μετασχηματισμού και αναντιστοιχίας δεξιοτήτων. «Οι εταιρείες προσποιητών γραφείων λειτουργούν ως μεταβατικός χώρος για νέους που αναζητούν το επόμενο βήμα», εξηγεί.
Ο Δρ. Μπιάο Ξιανγκ, διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ, το συνδέει και με την ψυχολογία: «Η προσποίηση είναι ένα κέλυφος που επιτρέπει στους νέους να δημιουργήσουν μια απόσταση από την πίεση της κοινωνίας και να πάρουν χρόνο για τον εαυτό τους».
«Δεν πουλάμε γραφεία, πουλάμε αξιοπρέπεια»
Ο ιδιοκτήτης της «Pretend To Work Company» στο Ντονγκουάν, γνωστός με το ψευδώνυμο Φέιγιου, υποστηρίζει ότι το 40% των πελατών του είναι απόφοιτοι που χρειάζονται φωτογραφίες για το πανεπιστήμιο, ενώ το υπόλοιπο 60% είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και ψηφιακοί νομάδες. «Αυτό που πουλάω δεν είναι ένας σταθμός εργασίας, αλλά η αξιοπρέπεια του να μην αισθάνεσαι άχρηστος», τονίζει.
Για τον ίδιο, η επιχείρηση είναι «ένα κοινωνικό πείραμα» που μπορεί να εξελιχθεί σε πραγματική πλατφόρμα εκκίνησης νέων ιδεών. «Αν βοηθάμε μόνο να παρατείνουν την προσποίηση, γινόμαστε συνένοχοι. Αν όμως ο ψεύτικος χώρος εργασίας γίνει αφετηρία για κάτι πραγματικό, τότε το πείραμα πετυχαίνει».