6 Απριλίου 1941: Η αποφράδα ημέρα της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα

Ήταν ξημερώματα της 6ης Απριλίου 1941 όταν η χιτλερική Γερμανία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ελλάδα, που ήδη στα βουνά της Πίνδου και της Αλβανίας, είχε δώσει ένα γερό μάθημα στη φασιστική Ιταλία, με αποτέλεσμα να υπάρξουν επιπτώσεις στα πολεμικά σχέδια του Άξονα, άλλωστε ήταν η πρώτη του ήττα μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Η φρικιαστική σφαγή στο Κομμένο Άρτας/1943: Όταν οι Ναζί έκαψαν και σκότωσαν 317 άμαχους

Συνολικά η Ελλάδα εναντίον και των δύο κύριων δυνάμεων του Άξονα, που μέχρι τότε έμοιαζε ανίκητος είχε την μεγαλύτερη σε διάρκεια αντίσταση σε όλη την Ευρώπη (οι χώρες της οποίας είχαν καταληφθεί σε μικρό χρονικό διάστημα), μέχρι την συνθηκολόγηση και τη συνέχιση του αγώνα με άλλα μέσα. To πρωτόκολλο ανακωχής υπεγράφη στις 20 Απριλίου 1943, δεν υπεγράφη όμως στις καρδιές του κόσμου που δεν παραδόθηκε ποτέ. H ελληνική αντίσταση στους κατακτητές έγινε παγκόσμιο σημείο αναφοράς και μελέτης μέχρι και σήμερα.

Οι Γερμανοί ξεκινώντας την επίθεση αντιμετώπισαν ισχυρή αντίσταση τόσο στα ελληνικά οχυρά, όσο και στη Μάχη της Κρήτης, ενώ ακολούθησε το έπος της Εθνικής μας Αντίστασης, που ήταν από τα μαζικότερα και ισχυρότερα λαϊκά κινήματα Αντίστασης σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ειδικότερα, η γερμανική εισβολή ξεκίνησε στις 6 Απριλίου του 1941, με την επίθεση γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας και Γιουγκοσλαβίας. Δύο γερμανικά σώματα στρατού επιτέθηκαν στις ελληνικές θέσεις στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Παρά την ηρωική αντίσταση των αμυνομένων η μάχη διήρκεσε μόλις τέσσερις μέρες, καθώς η γερμανική επίθεση μέσω Γιουγκοσλαβίας, η οποία έπεσε και παραδόθηκε άνευ όρων, υπερκέρασε τις θέσεις άμυνας και απειλούσε τα μετόπισθεν των ελληνικών στρατευμάτων. Στις 9 Απριλίου παραδόθηκαν τα ελληνικά στρατεύματα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη με αρκετούς όμως να υπερασπίζονται μαχόμενοι τα οχυρα και μετά την απόφαση αυτή και εν τέλει τους Γερμανούς να εκφράζουν ανοιχτά τον θαυμασμό τους για την ανδρεία και μαχητικότητα των Ελλήνων.

Στις 9 Απριλίου ξεκίνησε η γερμανική προέλαση προς νότια, με ταυτόχρονη κίνηση δυνάμεων από την Έδεσσα και από την περιοχή της Φλώρινας. Στη γραμμή άμυνας στη Δυτική Μακεδονία, οι συνδυασμένες δυνάμεις της Ελλάδας και της Βρετανικής Κοινοπολιτείας δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις κατά πολύ καλύτερα εξοπλισμένες και αριθμητικά υπέρτερες σαφώς Γερμανικές δυνάμεις. Το ρήγμα στην άμυνα που δημιουργήθηκε στην περιοχή της Κλεισούρας υποχρέωσε σε σύμπτυξη τις ελληνοβρετανικές δυνάμεις, αλλά στις 16 Απριλίου οι Γερμανοί κατάφεραν να παρεμβληθούν μεταξύ των ελληνικών και κοινοπολιτειακών δυνάμεων.

Η γρήγορη κίνηση των γερμανικών δυνάμεων στην ελληνική ενδοχώρα έθεσε σε κίνδυνο και τους Έλληνες που μάχονταν κατά των Ιταλών στην Αλβανία. Έτσι, ο αντιστράτηγος Γεώργιος Τσολάκογλου, στις 20 Απριλίου συνθηκολόγησε αυτοβούλως πρώτα με τους Γερμανούς, παρά τις αντίθετες διαταγές της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας και αργότερα με τους ηττημένους Ιταλούς. Η Γερμανική εκστρατεία στην ηπειρωτική Ελλάδα τελείωσε με καθολική γερμανική νίκη με την κατάληψη της Καλαμάτας στην Πελοπόννησο, μέσα σε είκοσι τέσσερις μέρες. Τόσο Γερμανοί όσο και Σύμμαχοι αξιωματούχοι εξέφρασαν το θαυμασμό τους για την ισχυρή και ηρωική αντίσταση που προέβαλαν οι Έλληνες στρατιώτες.

Στις 20 Μαΐου 1941 ξεκίνησε η Μάχη της Κρήτης. Επίλεκτα γερμανικά στρατεύματα επιτέθηκαν με αεραποβατική ενέργεια στο νησί το οποίο υπερασπίζονταν δυνάμεις της Ελλάδας και της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Οι σκληρές μάχες που έγιναν τις επόμενες δώδεκα μέρες ανέδειξαν νικητές τους Γερμανούς. Όμως το τίμημα της νίκης τους ήταν τόσο βαρύ, ώστε οι αλεξιπτωτιστές, μέχρι το τέλος του πολέμου να μην επαναλάβουν παρόμοια επιχείρηση σε τέτοια κλίμακα.

Αρκετοί ιστορικοί θεωρούν τη γερμανική εκστρατεία στην Ελλάδα αποφασιστική για την έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, θεωρώντας ότι αποτέλεσε σοβαρή καθυστέρηση της εισβολής του Άξονα στη Σοβιετική Ένωση. Άλλοι θεωρούν ότι η εκστρατεία δεν είχε μεγάλη ή και καμιά επιρροή στην Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα και χαρακτηρίζουν την Βρετανική βοήθεια στην Ελλάδα ως μάταιο εγχείρημα, «πολιτική και συναισθηματική απόφαση» ή ακόμα και ένα «σαφές στρατηγικό σφάλμα».

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η αντίσταση αυτή αντιμετώπιση εκτός του άμεσου στρατιωτικού πεδίου, τη μάχη ενάντια στην πείνα, ειδικά στην Αθήνα ο λιμός του 1941 είχε τραγικές συνέπειες, αλλά έγινε δυνατή η οργάνωση συσσιτίων, όπως και στην επαρχία η λεγόμενη «μάχη της σοδειάς» για να μην αρπάξουν τα πάντα οι κατακτητές.
Επίσης η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που δεν έστειλε εθελοντές να πολεμήσουν στο πλευρό της Βέρμαχτ στο Ανατολικό Μέτωπο.

Με σειρά κινητοποιήσεων απετράπη η πολιτική επιστράτευση και έτσι δεν βρέθηκαν στις πολεμικές βιομηχανίες των χιτλερικών να εργάζονται μέχρι τελικής πτώσης χιλιάδες Έλληνες, όταν σε όλη την Ευρώπη σε αυτή την κατάσταση βρέθηκαν πάνω από 7,5 εκατομμύρια νέοι από χώρες της Ευρώπης. Κορυφαία στιγμή ήταν η διαδήλωση της 5ης Μαρτίου 1943 στην Αθήνα.

Ακολούθησε η αιματοβαμμένη παλλαϊκή διαδήλωση στην Αθήνα στις 22 Ιουλίου 1943, που απέτρεψε την επέκταση της βουλγαρικής ζώνης κατοχής στην κεντρική Μακεδονία.

Βαρύς ο φόρος αίματος και στα πολυάριθμα Μπλόκα της κατοχικής περιόδου, στις μαζικές σφαγές αμάχων, την εξολόθρευση της ελληνικής εβραϊκής κοινότητας, τα χωριά που πυρπολήθηκαν, τις αρπαγές του ελληνικού πλούτου από το ζωικό και γεωργικό κεφάλαιο, έως τα μεταλλεύματα, την κλοπή αρχαιολογικών θησαυρών, την με κάθε τρόπο αφαίμαξη κάθε πηγής που θα μπορούσε να ανακουφίσει τον δοκιμαζόμενο πληθυσμό της χώρας.

Περίπου 30.000 Έλληνες και Ελληνίδες (κυρίως από τη νησιωτική Ελλάδα) επέλεξαν το δρόμο της προσφυγιάς, άλλοι για να καταταγούν στις συμμαχικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής και άλλοι/ες που η ηλικίες τους δεν το επέτρεπαν, για να γλιτώσουν από την πείνα.

Και τέλος, μόνο στη χώρα μας υπήρξε το φαινόμενο της Ελεύθερης Ελλάδας, σε μια έκταση ανάλογη της Ελβετίας, με πρωτοποριακοί θεσμοί στην αυτοδιοίκηση, την οικονομία, τη δικαιοσύνη και τονίζουμε και με τη συμμετοχή των γυναικών (εκτός από αυτοδιοικητική ψήφο στη δεκαετία του 1930, στις βουλευτικές εκλογές ψήφισαν για πρώτη φορά το 1952, ενώ επί κατοχής ψήφισαν γυναίκες άνω των 18 ετών ψήφισαν για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1944 για το Εθνικό Συμβούλιο, ένα νομοθετικό σώμα που δημιουργήθηκε από το κίνημα αντίστασης του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου).

Από τα τρία εκατομμύρια οργανωμένων μελών της εθνικής αντίστασης, οι 1.740.000 ήταν γυναίκες. Οι γυναίκες της αντίστασης ίδρυσαν 679 λαϊκά ιατρεία, 169 λαϊκά νοσοκομεία και 1.253 λαϊκά φαρμακεία σε όλη τη χώρα.

Ελληνική συμμετοχή υπήρξε και στις μάχες στη θάλασσα, με τους ναυτεργάτες να αποτελούν βασικό «γρανάζι» των συμμαχικών νηοπομπών, με τη θρυλική ΟΕΝΟ να έχει το σύνθημα «όλα τα πλοία εν κινήσει» και φυσικά να έχουν μεγάλη συμμετοχής τις υποστηρικτικές δράσεις στην απόβαση της Νορμανδίας τη λεγόμενη και D day στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Και όταν όμως άρχισε η γερμανική αποχώρηση από την Ελλάδα, οι κατακτητές επιχείρησαν να ανατινάξουν και να καταστρέψουν όποια υποδομή εκτιμούσαν ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την Ελλάδα και τους συμμάχους της.

Όπου δεν τα κατάφεραν, αυτό συνέβη γιατί υπήρχε παρέμβαση της αντίστασης. Για την τιμή της ιστορίας θα πρέπει να αναφέρουμε ότι υπήρξαν Ιταλοί ειδικά μετά τη συνθηκολόγηση της χώρας τους, αλλά και Γερμανοί, από τα τάγματα ανεπιθυμήτων του Χίτλερ τα λεγόμενα «999» που όντως αντίθετοι με το ναζισμό-φασισμό, αντιστάθηκαν, συνεργάστηκαν με τις ελληνικές αντιστασιακές δυνάμεις, σε ορισμένες περιπτώσεις αυτομόλησαν, ενώ σε άλλες περιπτώσεις εντοπίστηκαν και εκτελέστηκαν από τους ναζί.

Στις μέρες μας εκδηλώσεις Τιμής και Μνήμης, ειδικά εκεί που είχαν σημειωθεί οι ναζιστικές θηριωδίες και ακόμα περισσότερο εκεί που έχουν ανακηρυχθεί μαρτυρικές περιοχές, έρχονται σε όλη τη διάρκεια κάθε χρόνου, να θυμίσουν τα όσα είχαν γίνει, με σκοπό να μην ξεχαστεί η ιστορία και να μην επαναληφθούν τέτοια εγκλήματα.