ΡΑΣ: Πρόστιμο άνω του 1 εκατ. ευρώ στον ΟΣΕ μετά από έρευνα για τα Τέμπη

Απειλή και νέων προστίμων αν ο ΟΣΕ δεν συμμορφωθεί – Δικαιολογία τα «μπλοκάκια» 

Καμπάνα συνολικού ύψους 1.040.000 ευρώ έριξε η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) στον ΟΣΕ για σωρεία παραβάσεων που σχετίζονται με την εκπαίδευση των σταθμαρχών. Όμως αυτό που κόστισε περισσότερο στον οργανισμό ήταν ότι πιάστηκε, παρά τη ρητή απαγόρευση της ΡΑΣ, να βάζει σε βάρδιες σταθμάρχες από τη φουρνιά του μοιραίου σταθμάρχη που υπηρετούσε στα Τέμπη τη βραδιά του δυστυχήματος, το οποίο κόστισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους. 

Η αρχή στην απόφαση που δημοσίευσε, εχθές, σε συνέχεια του αυτεπάγγελτου ελέγχου που διεξήγαγε λίγες ημέρες μετά το δυστύχημα, διαπιστώνει ότι ο ΟΣΕ επιχείρησε να καλύψει τα νώτα του, χωρίζοντας τους εργαζόμενους σε δύο ταχύτητες -μόνιμους και «μπλοκάκια». Υπογραμμίζει, μάλιστα, ότι ο ΟΣΕ «παράτυπα και δίχως κανένα νομικό έρεισμα, διαχωρίζει το προσωπικό κυκλοφορίας (που εκτελεί κρίσιμα καθήκοντα για την ασφάλεια) σε μόνιμο ή σε προσωπικό με παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών», προκειμένου να ισχυριστεί ότι για τους δεύτερους ισχύει άλλο νομικό καθεστώς εκπαίδευσης, ελέγχου επάρκειας προσόντων κλπ. 

Σημειώνεται ότι από τους συνολικά 75 επιτυχόντες του κύκλου εκπαίδευσης του επίμαχου σταθμάρχη, όλοι απασχολήθηκαν στον οργανισμό με δελτίο παροχής υπηρεσιών, πλην δύο που είχαν μόνιμη υπαλληλική σχέση λόγω μετάταξης.

Σημειώνεται ότι η εν λόγω απόφαση έρχεται δυόμισι χρόνια μετά το δυστύχημα και την αυτεπάγγελτη έρευνα που διενεργήθηκε λίγες ημέρες μετά, με αντικείμενο τον έλεγχο τήρησης του Γενικού Κανονισμού Κίνησης (ΓΚΚ) και του ευρωπαϊκού κανονισμού. Από τότε μάλιστα είχαν διαπιστωθεί σοβαρές ενδείξεις παράβασης από την πλευρά του ΟΣΕ σχετικά με το σύστημα διαχείρισης ασφάλειας. 

Όμως η προηγούμενη πρόεδρος της Αρχής, έβαλε σε παύση τη διαδικασία διατύπωσης κρίσης, τον Μάιο του 2023, επικαλούμενη το τεκμήριο της αθωότητας και την τήρηση της αρχής ne bis in idem, δεδομένου ότι είχε σχηματιστεί ήδη δικογραφία από την αρμόδια εισαγγελία. Ωστόσο, η νέα ολομέλεια της ΡΑΣ, υπό την πρόεδρο Γεωργία Αϋφαντοπούλου, έκρινε την απόφαση εκείνη ως νομικά αβάσιμη και ως εκ τούτου απορριπτέα. Έτσι προχώρησε στην έκδοση της εν λόγω απόφασης.

Ανεπαρκής εκπαίδευση

Σε κάθε περίπτωση, όπως είχε διαπιστωθεί ήδη από το 2023, ο θεωρητικός και πρακτικός κύκλος εκπαίδευσης που παρείχε ο ΟΣΕ στο προσωπικό κρίσιμων ειδικοτήτων (σταθμάρχες, κλειδούχους) υπήρξε ελλιπής και ανεπαρκής. Έχοντας διερευνήσει τον κύκλο εκπαίδευσης, στον οποίο συμμετείχε ο σταθμάρχης που εμπλέκεται στο δυστύχημα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, διαπίστωσε την απουσία στοιχείων που να τεκμηριώνουν ότι αυτός διεξήχθη σύμφωνα με τις απαιτήσεις. 

Δεν προσκομίστηκαν για παράδειγμα παρουσιολόγια, βεβαιώσεις των επιθεωρήσεων, βεβαιώσεις πιστοποίησης για την πρακτική εκπαίδευση. Την ίδια στιγμή, ενώ στον κύκλο εκπαίδευσης συμμετείχαν συνολικά 77 άτομα στα φύλλα αξιολόγησης επί του πεδίου γίνεται αναφορά μόνο σε 66 υποψήφιους σταθμάρχες, άρα 11 ελεγχόμενοι «αγνοούνται». 

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην απόφαση στης ΡΑΣ, από τα στοιχεία που της προσκομίστηκαν δεν τεκμηριώνεται η σωστή και ολοκληρωμένη βασική εκπαίδευση σταθμαρχών, για τους 75 επιτυχόντες των δύο κύκλων εκπαίδευσης που διεξήχθησαν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Από την ανάλυση των στοιχείων, δεν μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι αυτοί ολοκλήρωσαν τον προβλεπόμενο β’ κύκλο θεωρητικής εκπαίδευσης, διάρκειας 177 ωρών, που, βάσει του οδηγού σπουδών, θα διεξαγόταν μετά τις 535 ώρες του α΄ κύκλου και μάλιστα παράλληλα με την πρακτική εκπαίδευση των 75 υποχρεωτικών ημερών. 

Υπότροπος ο ΟΣΕ

Έχοντας στην πλάτη του σωρεία παραβάσεων ως προς την εκπαίδευση υπαλλήλων κρίσιμων ειδικοτήτων, ο οργανισμός όχι μόνο δεν πρότεινε, ως όφειλε, άμεσα μέτρα αποκατάστασης, αλλά και δεν συμμορφώθηκε με την απαίτηση της ΡΑΣ να βγάλει εκτός βαρδιών τους 75 σταθμάρχες που «φοίτησαν» στον επίμαχο κύκλο εκπαίδευσης. Αντιθέτως, διαπιστώθηκαν δέκα περιπτώσεις που αυτοί όχι μόνο ανέλαβαν υπηρεσία, αλλά ήταν και μόνοι στο πόστο τους, μεταξύ 22 και 31 Μαρτίου 2023.

Κι αυτό ενώ από πουθενά δεν προκύπτει ότι είχαν περάσει την υποχρεωτική 18μηνη υποχρεωτική δοκιμαστική περίοδο  (εκπαίδευση και μαθητεία), που ισχύει για όλο το νεοπροσλαμβανόμενο προσωπικό του κλάδου κυκλοφορίας. Μάλιστα, από τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η ΡΑΣ, φαίνεται ότι όλοι οι υποψήφιοι σταθμάρχες που παρακολούθησαν το πρόγραμμα βασικής εκπαίδευσης ΚΠ 22075 και 22076, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, είχαν με τον οργανισμό συμβάσεις ορισμένου χρόνου, οκτάμηνης διάρκειας από τον Αύγουστο του 2022 ως και τον Μάρτιο του 2023.

Απειλή για νέο πρόστιμο

Στην απόφασή της, η ΡΑΣ απειλεί τον ΟΣΕ με την επιβολή προστίμου ή άλλων μέτρων, αν διαπιστωθεί η συνέχιση των διαπιστωθέντων παραβάσεων. Πέρα από το χρηματικό πρόστιμο, η ΡΑΣ απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση προς τον ΟΣΕ, ζητώντας την άμεση συμμόρφωση του οργανισμού και την υιοθέτηση διορθωτικών μέτρων: 

• τήρηση αναλυτικών και ενυπόγραφων ημερολογίων, ωρολόγιων προγραμμάτων και παρουσιολόγιων.
• σύνταξη κατά τη διάρκεια των υπηρεσιών κατάρτισης (προσωπικού κλάδου κυκλοφορίας) εμπεριστατωμένης και ενυπόγραφης Έκθεση Απόδοσης και Συμπεριφοράς για τις ικανότητες του εκπαιδευόμενου προσωπικού (Σταθμαρχών και Κλειδούχων).
• συγκρότηση Τριμελούς Επιτροπής τα μέλη της οποίας αφενός μεν δεν πρέπει να συνδέονται με το εκπαιδευόμενο προσωπικό με βαθμό συγγένειας εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας έως 3ου βαθμού και αφετέρου, να αποτελείται από τον εισηγητή της διδακτέας ύλης του εκάστοτε Οδηγού Σπουδών του ΟΣΕ Α.Ε.,τον εκπρόσωπο της Διεύθυνσης Κυκλοφορίας και τον Προϊστάμενο Διεύθυνσης ή εκπρόσωπο της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.
• αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης που έχει γίνει και σχετίζεται με την ασφάλεια του σιδηροδρόμου και της επάρκειας των προσόντων των σταθμαρχών και κλειδούχων.
• έκδοση μετά το πέρας της εκπαίδευσης του προσωπικού του κλάδου κυκλοφορίας συγκεντρωτικών δελτίων αξιολόγησης των προγραμμάτων και έκθεσης αξιολόγησης της εκπαίδευσης.
• έκδοση πιστοποίησης – βεβαίωσης επιτυχούς παρακολούθησης των υπηρεσιών κατάρτισης.
• υλοποίηση δοκιμαστικής περιόδου (εκπαίδευση και μαθητεία) διάρκειας 18 μηνών.