Τα πορφυρά «δαμάσκο» της Κέρκυρας, σύμβολα βαθιάς θρησκευτικότητας

Τα παράθυρα και τα μπαλκόνια των Κερκυραίων σήμερα, Κυριακή των Βαΐων, είναι στολισμένα με τα κόκκινα πορφυρά «δαμάσκο», που προσδίδουν τιμή και επισημότητα στην ημέρα, γιατί πραγματοποιείται, η μεγαλόπρεπη λιτάνευση του Ιερού σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα, σε ανάμνηση του θαύματος της απαλλαγής του νησιού , από την πανώλη στις αρχές του 17ου αιώνα.

Τα «δαμάσκο», είναι βαθυκόκκινα πανιά, βελούδινα η μεταξωτά, με χρυσά κρόσσια. Λέγονται «δαμάσκο», γιατί τα υφάσματα έφταναν στο νησί, κατόπιν ειδικής παραγγελίας από την Δαμασκό της Συρίας. Είχαν ειδική επεξεργασία και ήταν βαμμένα με την γνωστή από την αρχαιότητα φυσική «βασιλική» βαφή, την ανεξίτηλη πορφύρα από κοχύλια. Ήταν πολυτελή κομμάτια πανί, με ανάγλυφα κεντήματα στην τεχνική της στόφας. Το θέμα είναι θρησκευτικού περιεχομένου, παραστάσεις από την ορθόδοξη αγιογραφία.

Κάθε σπίτι, ειδικά στην πόλη της Κέρκυρας έχει τα «δαμάσκο». Μπορεί σήμερα, να μην είναι το ίδιο πολυτελή όπως τις περασμένες εποχές, όμως τα περισσότερα είναι μεταξωτά . Οι κερκυραίοι, τα τοποθετούν στα παράθυρα και τα μπαλκόνια με έντονη θρησκευτικότητα, για να τιμήσουν τον ‘Αγιο Προστάτη του νησιού σε κάθε λιτάνευση του ιερού σκηνώματος. Σε ένδειξη πένθους από την Μ. Τετάρτη έως και το πρωί του Μ. Σαββάτου, θα αποσυρθούν από τα παράθυρα. Με την πρώτη Ανάσταση θα στολίσουν και πάλι τα σπίτια για το χαρμόσυνο γεγονός .Τα «δαμάσκο», θα παραμείνουν σε παράθυρα και μπαλκόνια και το Πάσχα, ενώ σε πολλά σπίτια παραμένουν κρεμασμένα μέχρι την Κυριακή του Θωμά.

Τα πορφυρά υφάσματα, είναι άμεσα συνδεδεμένα με την πίστη των Κερκυραίων στον ‘Αγιο Σπυρίδωνα. Χαρακτηριστικό είναι περιστατικό που συνέβη στην Κέρκυρα τον Δεκέμβρη 2019, όταν από πυρκαγιά καταστράφηκε ολοσχερώς ένα σπίτι στην συνοικία Μαντούκι, εκτός από το «δαμάσκο» που ήταν στο παράθυρο . Τότε, ένας πυροσβέστης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έκανε ανάρτηση φωτογραφίας στο κατεστραμμένο σπίτι με ένα δαμάσκο στα χέρια και έγραφε:

«..από την εξακρίβωση μας μετά δύο ημερών της πυρκαγιάς του κτιρίου στο Μαντούκι. Το μόνο που άντεξε την πύρινη λαίλαπα ήταν τα λάβαρα που βγάζουμε στις λιτανείες του Αγίου Σπυρίδωνα. Μου ήρθε στο μυαλό ότι λίγο πριν από το συμβάν ήταν η εορτή Του….»

Τα «δαμάσκο», είναι ένα πολύ παλιό έθιμο, που έρχεται από το βάθος των αιώνων. Πηγές αναφέρουν, πως ήρθε στο νησί, μετά την πτώση του Βυζαντίου, όταν στην Κέρκυρα έφτασαν διάφοροι αξιωματούχοι και ευγενείς. Πορφυρά μακρόστενα υφάσματα την εποχή του Βυζαντίου, κρεμούσαν στα τείχη και τα παλάτια, όταν γιόρταζαν νίκες η ονομαστικές εορτές αυτοκρατόρων.

Από τους Βυζαντινούς το έθιμο πήραν και οι Ενετοί οι οποίοι το μετέφεραν στην Κέρκυρα, όμως όχι ως «δαμάσκο», αλλά ως «φεστόνι», από την ιταλική λέξη φιέστα που σημαίνει γιορτή.

ΑΠΕ