«Χρυσά» σπιτάκια ανακύκλωσης έως 300.000€: Ο «φωτογραφικός» διαγωνισμός των 83 εκατ.

Αποκαλυπτικά πορίσματα για τα «χρυσά» σπιτάκια ανακύκλωσης: Φωτογραφικοί διαγωνισμοί, υπερκοστολογήσεις, ζημιά 40 εκατ. ευρώ

Το σκάνδαλο με τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» αποκαλύπτεται πλέον στην πλήρη του διάσταση. Από προβληματικό διαγωνισμό και υπερκοστολογήσεις έως εμπλοκή φορέων και επίμαχες αποφάσεις που φέρνουν στο προσκήνιο ζητήματα διαφάνειας και ευρωπαϊκής ευθύνης.

Το βασικό πλαίσιο: το 2020, η Περιφέρεια Αττικής και οργανισμοί διαχείρισης απορριμμάτων της Πελοποννήσου και της Κρήτης ( να αναφέρουμε ότι σε αυτές τις περιφέρειες έγιναν αλλαγές σε επίπεδο περιφερειάρχη  με τις εκλογές το 2023, εκτός από την Κρήτη , όπου  ο Σταύρος Αρναουτάκης ήταν και τότε περιφερειάρχης,  αφού εκλέγεται συνέχεια από το 2011) προχώρησαν στην προμήθεια άνω των 200 «σπιτιών ανακύκλωσης», με κόστος που ανήλθε συνολικά στα 83 εκατομμύρια ευρώ.

Τον έλεγχο ανέλαβε η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) κατόπιν εντολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πορίσματα που είδαν το φως της δημοσιότητας καταδεικνύουν βαριές αποκλίσεις και ενδείξεις θεσμικής νοθείας.

«Φωτογραφικός» διαγωνισμός: μία εταιρεία καμουφλαρισμένη ως δύο

Το κεντρικό εύρημα των πορισμάτων είναι πως οι δύο εταιρείες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό, μία ελληνική και μία αμερικανική, δεν ήταν ανεξάρτητοι οικονομικοί φορείς, αλλά ουσιαστικά η μία αντιπρόσωπος της άλλης, με κοινό ιδιοκτήτη. Με άλλα λόγια, ο διαγωνισμός ήταν προσχηματικός: οι δύο «ανταγωνίστριες» επιχειρήσεις λειτουργούσαν ως μία ενιαία οντότητα με προκαθορισμένο αποτέλεσμα.

Ένα ακόμη κομβικό στοιχείο είναι ότι ο ΕΔΣΝΑ, αντί να διεξαγάγει έρευνα αγοράς και να επιλέξει τη φθηνότερη λύση, προχώρησε απευθείας στην ανάθεση, παρά τις ενδεικτικές τιμές που βρήκε η Επιτροπή. Αυτές οι τιμές κυμαίνονταν μεταξύ 66.000 ευρώ και 97.000 ευρώ ανά σπιτάκι, ενώ η ανάδοχος εταιρεία τα πούλησε με 300.000 ευρώ ανά μονάδα.

Επιπλέον, οι διαδικασίες των προδιαγραφών ήταν κατάλληλα διαμορφωμένες ώστε μόνο η επιλεγμένη εταιρεία να μπορεί να τις ικανοποιήσει, χαρακτηριστικό «φωτογραφικών» προκηρύξεων.

Παραβιάσεις, νομιμότητα και το Ελεγκτικό Συνέδριο

Τα πορίσματα της Επιτροπής επισημαίνουν πως υπήρξε διαφοροποίηση μεταξύ των προκηρυσσόμενων και των τελικώς παραληφθέντων σπιτακιών, γεγονός που παραβιάζει την αρχή της διαφάνειας και της ισότητας συμμετοχής.

Αν και τέτοιες παρεκκλίσεις έπρεπε να αποκλείσουν τη διαδικασία, το Ελεγκτικό Συνέδριο ενέκρινε τις συμβάσεις, «η δυσλειτουργία της διαδικασίας δεν αξιολογήθηκε ως ικανή για απόρριψη».

Παράλληλα, κρίσιμη είναι και η εκτίμηση πως η χρήση των σπιτακιών δεν καλύπτεται από τον διαγωνισμό ανακύκλωσης συσκευασιών, αλλά ως διαχείριση υλικών, ανοίγοντας θέμα αρμοδιοτήτων και βιβλιογραφικής κατηγοριοποίησης.

Τέλος, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι ο ΕΔΣΝΑ ανέθεσε παράτυπα και τη διαχείριση του περιεχομένου των σπιτακιών στην εταιρεία «Ανταποδοτική Ανακύκλωση», χωρίς διαφανή διαχωρισμό ρόλων.

Το κόστος, η επιστροφή και η υπόθεση στην Ευρώπη

Η ζημιά δεν είναι θεωρητική. Το Υπουργείο Οικονομικών ζητά την επιστροφή 39,7 εκατομμυρίων ευρώ από πόρους της ΕΕ που διατέθηκαν στις τρεις περιφέρειες. Στην Αττική αντιστοιχούν 18,14 εκατ. ευρώ, στην Κρήτη 10,95 εκατ. ευρώ, στην Πελοπόννησο 10,59 εκατ. ευρώ.

Αν οι ΦοΔΣΑ αδυνατούν να επιστρέψουν τα ποσά, αυτά θα παρακρατηθούν από εισφορές των δήμων τους, σύμφωνα με τους κανόνες του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.

Προς το παρόν, ο φάκελος περνά στα χέρια της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, καθώς υπάρχουν ενδείξεις για εμπλοκή πολιτικών προσώπων που είχαν διατελέσει υπουργοί.

Ο θόρυβος γύρω από τα «χρυσά» σπιτάκια ανακύκλωσης δεν είναι απλώς μια υπόθεση υπερβολικών τιμών· αποκαλύπτει διαδρομές κρατικής ευθύνης, νομικών αστοχιών και πιθανών σκοτεινών συγκρούσεων συμφερόντων. Το ζητούμενο πλέον είναι ποιοι θα λογοδοτήσουν και αν η ζημία θα αποδοθεί ως είθισται στην κοινωνία.

Διαβάστε επίσης: Τέλος εποχής για τα παλιά ΙΧ: Νέος Κανονισμός της ΕΕ για ανακύκλωση και ανταλλακτικά