Σε προτεραιότητα η σύνδεση του ΟΛΘ και ο προαστιακός Δυτικής Θεσσαλονίκης με πόρους του ΕΣΠΑ
Ξεκίνησε ο διαγωνισμός για το σιδηροδρομικό έργο που θα συνδέσει το λιμάνι της Νέας Καρβάλης με τους Τοξότες της Ξάνθης, ύψους 239,56 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Το τμήμα των 37 χλμ. που αποσπάσθηκε από το μεγάλο πακέτο έργων νέας γενιάς της ΕΡΓΟΣΕ ήταν το πρώτο που κατάφερε να πάρει το «ΟΚ» της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης με 211 εκατ. ευρώ από το CEF II.
Πρόκειται για ένα σιδηροδρομικό τμήμα μεγάλης σημασίας, καθώς αποτελεί μέρος της ανατολικής σιδηροδρομικής Εγνατίας και συγχρόνως πατά στον σχεδιαζόμενο ευρωπαϊκό διάδρομο που θα συνδέσει τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας με τρία λιμάνια σε Μαύρη Θάλασσα και Δούναβη, ως μέρος του πρότζεκτ 3Seas, στοχεύοντας στην ενίσχυση των εμπορευματικών μεταφορών μέσω της Παράκαμψης Βοσπόρου.
Η δυσκολία εξασφάλισης χρηματοδότησης ήταν αυτή που ανέτρεψε τον σχεδιασμό του αρχικού έργου, μήκους 206 χλμ. με διπλή ηλεκτροκινούμενη γραμμή από τη Θεσσαλονίκη ως τους Τοξότες, συνολικού ύψους 1,68 δισ. ευρώ. Η δημοπράτηση της μεγάλης εργολαβίας πάντως δεν έχει ματαιωθεί, αφού πρόκειται για ανταγωνιστικό διάλογο. Άρα ήταν εφικτό να αποκοπεί ένα κομμάτι χωρίς να καταρρεύσει το σύνολο του έργου, που είχε συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των: ΑΒΑΞ – Alstom, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Intrakat και ΕΛΛΑΚΤΩΡ – Μυτιληναίος.
Το αντικείμενο της εργολαβίας
Όπως περιγράφεται στη δημοσίευση του διαγωνισμού στην εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αρχή του έργου τίθεται βορειοανατολικά του οικισμού της Νέας Καρβάλης, όπου θα διαμορφωθεί απλός σταθμός με επιβατική στάση (σιδηροδρομική στάση Νέας Καρβάλης). Εν συνεχεία, κατευθύνεται βορειοανατολικά κινούμενη σε γενικές γραμμές παράλληλα με τη χάραξη της Εγνατίας Οδού, διέρχεται μεταξύ του οικισμού Πετροπηγή και της ΒΙΠΕ Καβάλας.
Σε αυτή την περιοχή, διαμορφώνεται ο σιδηροδρομικός σταθμός Γραβούνας που θα εξυπηρετεί την ευρύτερη περιοχή της Χρυσούπολης. Η γραμμή συνεχίζει προς τα βορειοανατολικά, γεφυρώνοντας τον ποταμό Νέστο. Το πέρας του έργου βρίσκεται στην περιοχή του παλαιού Εργοστασίου Ζάχαρης Τοξοτών στα νοτιοδυτικά της πόλης της Ξάνθης, όπου διαμορφώνεται σύνδεση με την υφιστάμενη μονή γραμμή «Θεσσαλονίκης – Αλεξανδρούπολης».
Το μήκος της νέας γραμμής είναι περίπου 31,7 χλμ. Στο έργο περιλαμβάνεται επίσης δευτερεύων, συνδετήριος κλάδος μονής γραμμής που εκκινεί από τον Σ.Σ. Νέας Καρβάλης και οδεύει προς τον εμπορικό λιμένα της Καβάλας «Φίλιππος Β΄», με μήκος περίπου 5,3 χλμ. Πριν την είσοδο στον λιμένα διαμορφώνεται Εμπορευματικός Σταθμός Διαλογής κι η εν λόγω δευτερεύουσα γραμμή θα τερματίζει εντός της χερσαίας ζώνης του λιμανιού, όπου διαμορφώνεται επιλιμένιος σταθμός.
Ο προϋπολογισμός είναι 193,2 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ και η διάρκεια εκτέλεσης είναι 66 μήνες. Ως ημερομηνία κατάθεσης προσφορών ορίζεται η 3η/09/2024.
Προς ΕΣΠΑ η σύνδεση του λιμένος Θεσσαλονίκης
Ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών βρίσκεται και η σιδηροδρομική σύνδεση του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ και ο προαστιακός της Δυτικής Θεσσαλονίκης, ένα έργο 53,5 εκατ. ευρώ. Αυτό πρόκειται να ενταχθεί στο πρόγραμμα «ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ» του ΕΣΠΑ 2021-2027. Σύμφωνα με τον υφυπουργό Υποδομών, Νίκο Ταχιάο, είναι σε εξέλιξη η φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου και η αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων αναμένεται να ολοκληρωθεί το ερχόμενο φθινόπωρο. Αυτό θα δρομολογήσει και τη φάση κατάθεσης δεσμευτικών προσφορών.
Ως προς τους υπόλοιπους τέσσερις διαγωνισμούς του μεγάλου πακέτου της ΕΡΓΟΣΕ, που παραμένουν μετέωροι δυόμισι χρόνια μετά την προκήρυξη, η τελική κρίση του μηχανισμού CEF II ευνόησε τελικά μόνο το τμήμα «Πύθιο – Ορμένιο». Για την υλοποίησή του εξασφαλίσθηκαν 186,66 εκατ. ευρώ, όταν ο συνολικός προϋπολογισμός του «Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο» ήταν 1,07 δισ. ευρώ. Εκτός έμειε η κατασκευή της νέας διπλής γραμμής που θα φτάσει από το Ρίο ως το νέο λιμάνι της Πάτρας, ύψους 477 εκατ. ευρώ.
Ανοιχτό εισιτήριο για το μέλλον, χωρίς ορατό ορίζοντα, έχουν πάρει τα δύο υπολειπόμενα έργα, που αφορούν τις επεκτάσεις του προαστιακού στα λιμάνια Λαυρίου και Ραφήνας. Ο συνολικός προϋπολογισμός των δύο διαγωνισμών ανέρχεται σε 700 εκατ. ευρώ, όμως και τα δύο έργα είναι υπό εξέταση. Πάντως, στο στρατηγικό πλάνο του νέου ΟΣΕ το μεν Λαύριο είναι στον πενταετή προγραμματισμό, με πιθανή αναζήτηση πόρων από το ΕΣΠΑ, ενώ η Ραφήνα έχει μετατεθεί στο πλάνο δεκαετίας.