Συμφωνία Κονγκό – Ρουάντα: Η παύση των εχθροπραξιών προσφέρει την πρώτη ουσιαστική ανάσα μετά από μήνες αιματοχυσίας. Όμως, η ειρηνευτική συμφωνία που επετεύχθη με τη μεσολάβηση της κυβέρνησης Τραμπ, υπό την παρακολούθηση του Κατάρ, φέρει μια ανησυχητική χροιά. Μια γνώριμη και βαριά σκιά πλανάται πάνω από αυτή τη συμφωνία, η οποία υπογράφηκε στις 27 Ιουνίου μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (ΛΔΚ) και της Ρουάντα, με φαινομενικό στόχο την καταστολή δεκαετιών βίαιων συγκρούσεων στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών της Αφρικής. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, το φάσμα της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων καμουφλάρεται ως διπλωματικός θρίαμβος.
«Σήμερα, η βία και η καταστροφή τερματίζονται και ολόκληρη η περιοχή ξεκινά ένα νέο κεφάλαιο ελπίδας και ευκαιριών, αρμονίας, ευημερίας και ειρήνης», δήλωσε ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών σε συνάντηση στον Λευκό Οίκο. Ο Τραμπ έχει πιέσει για να αποκτήσει πρόσβαση στα ορυκτά, σε μια εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα ανταγωνίζονται ενεργά για επιρροή στην Αφρική.
Στόχος είναι τα στρατηγικά μεταλλεύματα: χρυσός, κασσίτερος, κοβάλτιο, λιθίου και, ιδίως, το κολτάνιο — κρίσιμο στοιχείο για την κατασκευή κινητών τηλεφώνων και μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων.
Για δεκαετίες, η ανατολική ΛΔΚ αποτελεί χωνευτήρι ανθρώπινου πόνου. Ο τεράστιος ορυκτός της πλούτος, απαραίτητος για τις παγκόσμιες τεχνολογίες, λειτουργεί τόσο ως έπαθλο όσο και ως κατάρα. Ο πλούτος αυτός έχει τροφοδοτήσει αδιάκοπες συγκρούσεις και έχει οδηγήσει σε μία από τις πλέον παρατεταμένες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο, με σχεδόν τρία εκατομμύρια εκτοπισμένους και τακτικά ξεσπάσματα ασθενειών.
Η αντάρτικη ομάδα M23 — που ευρέως θεωρείται ότι υποστηρίζεται από τη Ρουάντα, παρά τις αρνήσεις του Κιγκάλι — διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη βία. Φέρεται να αποκομίζει σημαντικά έσοδα μέσω παράνομης φορολόγησης και ελέγχου περιοχών εξόρυξης, όπως η Ρουμπάγια. Η αναβίωσή της, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για κρίσιμα ορυκτά, καταδεικνύει πόσο βαθιά εμπλέκονται τα οικονομικά συμφέροντα στη διαρκή αστάθεια της περιοχής.
Η κοινή δήλωση από τις ειρηνευτικές συνομιλίες στην Ουάσινγκτον περιλαμβάνει τυπικές διατάξεις περί εδαφικής ακεραιότητας, αφοπλισμού και επιστροφής προσφύγων. Ωστόσο, το επίσημο κείμενο παραμένει επιδεικτικά σιωπηλό όσον αφορά τον ορυκτό πλούτο — μια παράλειψη που προκαλεί ερωτήματα.
Σύμφωνα με πηγές, η ανανεωμένη διπλωματική πρωτοβουλία των ΗΠΑ ήρθε ως απάντηση στην πρόταση του προέδρου του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ), Φέλιξ Αντουάν Τσισεκέντι Τσιλόμπονα, που διευκολύνει την άμεση αμερικανική πρόσβαση στα μεταλλεύματα της χώρας. Παράλληλες διαπραγματεύσεις φέρεται να βρίσκονται σε εξέλιξη για μια ευρύτερη συμφωνία ΗΠΑ–ΛΔΚ για την εκμετάλλευση των ορυκτών. Στόχος, η ενίσχυση της πρόσβασης των ΗΠΑ σε κρίσιμους πόρους, ως αντίβαρο στην εδραιωμένη κινεζική παρουσία στις αλυσίδες εφοδιασμού της Αφρικής — ένα ξεκάθαρο γεωπολιτικό παιχνίδι στον παγκόσμιο αγώνα δρόμου για τα στρατηγικά ορυκτά.
Το τραγικό μοτίβο στην ιστορία του Κονγκό
Από τις θηριωδίες του καουτσούκ και του ελεφαντόδοντου επί βασιλείας Λεοπόλδου Β΄ του Βελγίου — με εκατομμύρια θύματα καταναγκαστικής εργασίας — έως τη συστηματική αποικιακή εκμετάλλευση κοβαλτίου, χαλκού και ουρανίου, ο λαός του Κονγκό σπάνια επωφελήθηκε από τον πλούτο της γης του. Μετά την ανεξαρτησία, το καθεστώς του Μομπούτου Σέσε Σέκο λειτούργησε ως κλεπτοκρατία, διοχετεύοντας τους πόρους προς ιδιωτικά συμφέροντα. Οι δύο Πόλεμοι του Κονγκό — αποκαλούμενοι συχνά ως «Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος της Αφρικής» — είχαν επίσης ως βασικό τους μοχλό τη διεκδίκηση περιοχών πλούσιων σε ορυκτά, με την εμπλοκή τόσο περιφερειακών όσο και διεθνών δυνάμεων.
Η «κατάρα των πόρων» σε πλήρη εξέλιξη
Αυτή είναι η ουσία της λεγόμενης «κατάρας των πόρων» που μαστίζει τη ΛΔΚ: ο αμύθητος φυσικός πλούτος δεν οδηγεί σε ανάπτυξη, αλλά σε φτώχεια, συγκρούσεις και συστημική διαφθορά. Όταν οι συμφωνίες συνάπτονται εν μέσω συγκρούσεων, η εκμετάλλευση παίρνει τη μορφή αδιαφανών συμβάσεων που εξυπηρετούν κυρίως ξένες εταιρείες, διευκολύνουν τη φοροαποφυγή και αποκλείουν τις τοπικές κοινότητες από κάθε δίκαιη κατανομή εσόδων.
Η βίαιη εκτόπιση πληθυσμών, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η ενίσχυση διεφθαρμένων δικτύων κατασπαταλούν τον εθνικό πλούτο. Το ανθρώπινο κόστος είναι αμέτρητο: κοινότητες ξεριζώνονται, εξαναγκάζονται σε επισφαλείς εργασίες (συχνά ανήλικοι), ενώ η σεξουαλική βία χρησιμοποιείται ως όπλο πολέμου και καταστολής.
Ειρήνη ή εργαλείο νεοαποικιοκρατίας;
Αυτή η συμφωνία κινδυνεύει να αποδειχθεί άλλο ένα εργαλείο νεοαποικιοκρατίας. Όπως προειδοποιούσε ο πολιτικός φιλόσοφος Κουάμε Νκρούμα, η νεοαποικιοκρατία δεν χρειάζεται στρατούς — αρκούν οι οικονομικοί μοχλοί. Σε αυτό το πλαίσιο, το ξένο κεφάλαιο δεν επενδύει για να χτίσει, αλλά για να εξορύξει, εμβαθύνοντας το χάσμα ανάμεσα στις πλούσιες σε πόρους αφρικανικές χώρες και τις πλούσιες καταναλωτικές οικονομίες.
Η παγκόσμια ζήτηση για κρίσιμα ορυκτά — από smartphones μέχρι ηλεκτρικά αυτοκίνητα — τροφοδοτεί μια ακόρεστη όρεξη, που συστηματικά υπερισχύει των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της περιβαλλοντικής προστασίας και της εθνικής κυριαρχίας.
Ειρήνη με ουσία, όχι με αντάλλαγμα
Για τον λαό του Κονγκό, η ειρήνη δεν μπορεί να σημαίνει απλώς το τέλος των όπλων. Πρέπει να σηματοδοτεί την αρχή της αυτοδιάθεσης — όπου οι φυσικοί πόροι διαχειρίζονται με διαφάνεια, λογοδοσία και κοινωνική δικαιοσύνη, προς όφελος των πολιτών και όχι ως διαπραγματευτικό χαρτί γεωπολιτικών διενέξεων.
Η διεθνής κοινότητα — και ιδιαίτερα οι διαμεσολαβητές, όπως οι ΗΠΑ υπό τον Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο — φέρουν τεράστια ευθύνη. Πρέπει να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε συνοδευτική οικονομική συμφωνία θα υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο: πλήρη διαφάνεια, περιβαλλοντικές και κοινωνικές εγγυήσεις, και σαφή μηχανισμό δίκαιης αναδιανομής πλούτου προς τις τοπικές κοινωνίες.
Οτιδήποτε λιγότερο θα αποτελεί την τραγική συνέχεια μιας αποικιακής κληρονομιάς: μια κυνική ανταλλαγή προσωρινής ηρεμίας με διαρκή λεηλασία — που υπονομεύει τις θεμελιώδεις αρχές της δικαιοσύνης, της αυτοκυριαρχίας και της μετααποικιακής απελευθέρωσης.
WATCH: @SecRubio joins officials from Rwanda and Democratic Republic of the Congo as they sign the historic peace agreement brokered by the Trump Administration. pic.twitter.com/RzJxIYKdha
— Rapid Response 47 (@RapidResponse47) June 27, 2025
![ΜΗΤ](https://financenews.gr/wp-content/uploads/2024/12/mitroo_typoy.jpg")